Weet jij wat er speelt in de digitale belevingswereld van leerlingen? En hoe het staat met hun mediagebruik? Weten medewerkers hoe ze leerlingen, ouders en verzorgers helpen bij een probleem rond mediagebruik? Effectief werken aan mediawijsheid vraagt om aandacht voor signalering. Hoe pak je dat aan?

Toon interesse in het mediagebruik van leerlingen

Zijn of ontstaan er problemen door het mediagebruik van leerlingen? Het helpt om interesse te tonen in wat leerlingen online bezighoudt en hoe ze online met elkaar omgaan. Zo krijg je eerder zicht op problemen, zoals gepest via apps, het zien en delen van beelden met extreem geweld of criminele activiteiten. Maar ook op concentratie- of slaapproblemen door mediagebruik. Laat mediawijsheid daarom regelmatig terugkomen in de les. Gebruik bijvoorbeeld het Jeugdjournaal of andere actualiteiten om het op een laagdrempelige manier over zulke onderwerpen te hebben. Laat ook aan ouders en verzorgers weten waar ze op kunnen letten en blijf met hen in gesprek om op tijd zorgwekkende situaties te kunnen signaleren.

Zorg dat signalen worden opgepakt

Hoe zorg je ervoor dat problemen door mediagebruik op tijd worden herkend en opgepakt? Dit kun je doen:

• Zorg dat medewerkers signalen van problemen rond mediagebruik kunnen herkennen. Denk aan shaming, shame-sexting, afpersing, groepsdruk en uitsluiting en grooming, maar ook aan identiteitsdiefstal en gameverslaving. Bied medewerkers hiervoor trainingen aan, zodat ze onveilige (online) problemen kunnen herkennen en deze onderwerpen kunnen bespreken.
• Maak heldere afspraken met het team. Wat gebeurt er als een leerkracht een probleem signaleert? Is er een vertrouwenspersoon? Wie beantwoordt vragen, wie pakt signalen op en wanneer biedt de school hulp aan leerlingen, ouders en verzorgers? 
• Bied hulp aan leerlingen en hun ouders en verzorgers. Denk hierbij aan de rol van het zorg- of ondersteuningsteam, ouder- en kindteams, de jeugdverpleegkundige, de jeugdarts, de politie en de leerkracht. Zorg voor passende expertise bij online pesten, voor verslavingszorg of bij seksueel misbruik. En denk aan het belang van aandacht voor zowel slachtoffer als dader als beiden leerlingen van de school zijn.
• Leg afspraken vast in een zorgprotocol en zorg dat alle medewerkers de afspraken kennen.

Informeer leerlingen, ouders en verzorgers

Bij wie kunnen leerlingen, ouders en verzorgers terecht bij vragen over mediagebruik of als er online iets misgaat? En waar kunnen ze handige informatie vinden? Denk aan:

• de zorgcoördinator, vertrouwenspersoon of leerkracht bij vragen of voor hulp;
• Meldknop.nl voor problemen online;
• Vraaghetdepolitie.nl voor informatie voor leerlingen;
• Opvoeden.nl voor informatie voor ouders en verzorgers;
• Ouders.nl voor informatie rond mediaopvoeding;
• Mediagesprek.nl voor tips rond mediaopvoeding;
• Nji.nl voor informatie voor professionals.

Het is handig om leerlingen, ouders en verzorgers te informeren over waar of bij wie ze terechtkunnen, ook als ze nog geen vragen hebben. Zo wordt de drempel om hulp te zoeken lager. Vermeld het daarom regelmatig tijdens de gesprekken en ouderavonden, neem het op in de schoolgids en vermeld het duidelijk op de schoolwebsite en het leerlingen- en ouderportaal.