Weten jouw leerlingen waarom goede hygiëne belangrijk is? Maak in het lesprogramma gebruik van Gezonde School-activiteiten. Besteed in de lessen structurele aandacht aan hygiëne en persoonlijke verzorging. Maak medewerkers bewust van het belang van hygiëne, door bijvoorbeeld een bijscholing. Betrek ouders en verzorgers bij activiteiten op school en geef ze informatie zodat ze thuis ook aan de slag kunnen.

• Lessen en activiteiten
  • Maak in het lesprogramma gebruik van Gezonde School-activiteiten.
  • Organiseer activiteiten en projecten. Bijvoorbeeld een themaweek over mondgezondheid waarbij de Poetsbus.
  • Geef lessen over hygiëne, bijvoorbeeld bij gym, tijdens biologie, in combinatie met moestuinieren of koken of voor een schoolkamp.
  • Neem onderwijsactiviteiten over hygiëne op in het leerplan en geef er uitleg bij. Waarom worden ze uitgevoerd en in welke leerjaren vinden ze plaats?
• Structureel
  • Help de leerlingen begrijpen wat een goede en slechte hygiëne is en wat het effect daarvan is op hun gezondheid.
  • Wen leerlingen gezonde gewoontes aan, zoals handen wassen nadat ze bij het toilet zijn geweest en voor en na het eten.
• Schoolbeleid
  • Neem onderwijsactiviteiten over hygiëne op in het schoolbeleid en geef er uitleg bij. Waarom zijn ze belangrijk en hoe sluiten ze aan bij de visie en het onderwijs van de school?
• Bijscholing
  • Maak medewerkers bewust van het belang van hygiëne. Organiseer bijvoorbeeld een bijscholing over hygiëne. Hiervoor kun je bijvoorbeeld deskundigen van de GGD Gemeentelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke gezondheidsdienst) uitnodigen.
• Ouders/verzorgers
  • Ouders en verzorgers spelen een belangrijke rol in de hygiëne van hun kind. Informeer ze daarom over het belang van goede persoonlijke hygiëne en het lesprogramma hierover. Je kunt ze ook uitnodigen om eens mee te doen met een les.
  • Betrek ze bij activiteiten op school en geef ze informatie zodat zij thuis ook aan de slag kunnen met het thema. Bijvoorbeeld door tips te geven over handen wassen, hoesten en niezen.
  • Lees meer over het betrekken van ouders en verzorgers.

Tips

• Leer leerlingen op de juiste manier hoesten, niezen en snuiten. Bekijk de folder(PDF) van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) voor meer informatie.
• Het RIVM laat in een instructiefilm zien hoe je het beste je handen kunt wassen.
• Ouders en verzorgers kun je verwijzen naar uitleg over en instructies voor hygiënische gewoonten. Verwijs ze bijvoorbeeld naar rivm.nl/hygiëne.
• Bekijk het filmpje over waarom je je handen moet wassen van de Kleuteruniversiteit.
• Gebruik materiaal van GGD Drenthe over handen wassen. Met een handenwasdiploma, kleurplaat en poster.
• Gebruik het lespakket Handen wassen voor groep 7 en 8 van GGD Hart voor Brabant.
• Bekijk “Hoe hygiënisch zijn we?” van Katja’s bodyscan in de klas op SchoolTV. Geschikt voor de oudere leerlingen.
• Kijk op Hygiëne Helpt! voor lessen over hygiëne.
• Meer in detail? Het e-Bug lessenpakket gaat over microben, luchtweghygiëne, voedselhygiëne en meer.
• Seksuelevorming.nl biedt informatie over lichamelijke ontwikkeling per leeftijdscategorie. Dit kan helpen om leerlingen op het juiste moment te leren over hun veranderende lichaam en de hygiëne die daarbij hoort.
• Sommige GGD’en bieden leskisten aan. Vraag jouw Gezonde School-adviseur naar leskisten mondgezondheid of persoonlijke verzorging.

• Heb je advies nodig over scholing op gebied van hygiëne? Neem dan contact op met een Gezonde School-adviseur.

Zorg voor heldere afspraken en leg deze vast in een zorgprotocol. Wees alert op ziekteverschijnselen bij leerlingen en bespreek signalen rondom hygiëne met het zorgteam. Vraag een leerling naar zijn of haar klachten als je die vermoedt en neem contact op met ouders en verzorgers als een leerling er niet fit uitziet of zich niet lekker voelt.

• Afspraken
  • Zorg voor heldere afspraken en leg in een zorgprotocol vast wie waar verantwoordelijk voor is en wanneer en hoe de school hulp biedt als er een probleem rond hygiëne wordt gesignaleerd.
  • Zorg ervoor dat alle schoolmedewerkers het protocol kennen en denk aan een goede meldcode.
• Signaleren
  • Zet de periodieke onderzoeken van de  JGZ Jeugdgezondheidszorg (Jeugdgezondheidszorg) of  GGD Gemeentelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke gezondheidsdienst) in voor bepaalde thema’s of onderwerpen. Denk bijvoorbeeld aan de vragenlijst Jij en Je Gezondheid van de JGZ die vragen over mondgezondheid bevat. De Gezonde School-adviseur kan je hierbij helpen.
  • Wees alert op ziekteverschijnselen bij leerlingen. Vraag een leerling naar zijn of haar klachten als je die vermoedt. Neem contact op met ouders en verzorgers als een leerling er niet fit uitziet of zich niet lekker voelt. Wijs ouders en verzorgers erop dat ze het moeten melden als hun kind een besmettelijke ziekte heeft.
  • Informeer leerlingen, hun ouders of verzorgers, en medewerkers. Voor bepaalde infectieziekten geldt een meldingsplicht.
  • Bespreek signalen rondom hygiëne met het zorgteam van de school.
• Betrekken
  • Betrek leerlingen en medewerkers en vraag ze regelmatig welke ruimtes schoner kunnen.
  • Werk samen met bijvoorbeeld GGD, jeugdarts of huisarts om problemen rondom persoonlijk hygiëne te verhelpen.

Tips

• Met de checklist gezondheidsrisico’s van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) kun je zien of je school voldoet aan de Algemene hygiënerichtlijn.

Zorg dat hygiëne een vaste plek heeft in het schoolbeleid. Leg handelingsrichtlijnen en protocollen vast en betrek leerlingen, ouders, verzorgers en medewerkers bij het opstellen hiervan. Overweeg samenwerking met lokale professionals, zoals de jeugdarts, huisarts of GGD Gemeentelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke gezondheidsdienst). Borg taken en verantwoordelijkheden rondom hygiëne.

• Beleid
  • Stel beleid op. Gebruik de hygiënerichtlijn voor basisscholen als basis voor het opstellen van hygiënebeleid. Denk in ieder geval aan: 
    • afspraken bij een zieke leerling of zieke medewerker
    • afspraken over persoonlijke hygiëne en algemene voorzorgsmaatregelen
    •  hoe medewerkers geschoold kunnen worden
    • hoe en wanneer de school en de klas wordt schoongemaakt
    • afspraken over ventilatie in het beleid, net als de afspraken over luizencontrole en handenwassen
• Samenwerking
  • Neem contact op met de Gezonde School-adviseur in jouw regio om samen te bespreken hoe het beleid kan worden vormgegeven.
  • Raadpleeg lokale professionals, zoals de jeugdarts, huisarts of de GGD.  
• Protocol
  • Leg handelingsrichtlijnen en protocollen vast. Raadpleeg de Algemene hygiënerichtlijn van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) voor hygiënenormen en instructies.
• Betrekken en informeren 
  • Betrek leerlingen, ouders, verzorgers en medewerkers bij het opstellen van het beleid.
  • Neem de regels en afspraken die jullie samen hebben opgesteld ook op in het beleid. Zo werkt iedereen mee aan het beleid en voelen meer mensen zich verantwoordelijk voor het slagen ervan.
  • Breng het beleid rond hygiëne jaarlijks onder de aandacht. Bijvoorbeeld tijdens een informatieavond, via de website of in de nieuwsbrief.
• Borgen
  • Maak één medewerker verantwoordelijk voor het beleid rond hygiëne. Bijvoorbeeld de Gezonde School-coördinator. Deze coördinator kan bij het verdelen van taken en verantwoordelijkheden denken aan:
    • zorgen dat de school- en gedragsregels worden toegepast
    • organiseren van trainingen voor leerkrachten en andere medewerkers.
    • informeren van leerlingen, ouders, verzorgers en medewerkers
    • evalueren van het beleid (bijvoorbeeld elke twee jaar) en handhaven ervan. Je kunt dan meteen kijken of het beleid nog aansluit bij nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen.