Leerlingparticipatie binnen Gezonde School is het door leerlingen meedenken, meedoen en meepraten over zaken rondom gezonde leefstijl die leerlingen aangaan. Maar dat is niet alles. Het gaat ook om de manier, de inhoud, en het moment waarop leerlingen worden betrokken. Leerlingparticipatie binnen Gezonde School begint bij jou als Gezonde School-coördinator, leerkracht of medewerker van de school. Aan de slag dus!
De voordelen voor leerlingen en school op een rij
Leerlingen maken naarmate ze ouder worden steeds meer hun eigen keuzes, ook over leefstijl. Door leerlingen actief te betrekken bij een gezonde leefstijl op school kan je hun zelfvertrouwen, motivatie, kennis en vaardigheden om zelf gezondheidsproblemen aan te pakken laten groeien: het draagt bij aan eigenaarschap. Daarbij, jong geleerd is oud gedaan.
Daarnaast biedt het betrekken van leerlingen ook voordelen voor jou als school! Het draagt namelijk bij aan:
- Draagvlak voor het beleid
- Verbondenheid en sfeer op de school
- Een veilig en inclusief schoolklimaat
- Motivatie voor een gezonde leefstijl en betere leerprestaties
- De ontwikkeling van vaardigheden bij leerlingen om gezondheidsproblemen voor zover mogelijk zelfstandig(er) aan te pakken
Ga het gesprek aan en betrek leerlingen stap voor stap
Leerlingen weten als geen ander hoe leeftijdsgenoten denken en wat voor hen belangrijk is. Gebruik de discussiekaarten leerlingparticipatie voor het gespecialiseerd basisonderwijs of voor het voortgezet gespecialiseerd onderwijs om met leerlingen het gesprek aan te gaan over hun wensen en behoeften rondom een gezonde leefstijl. Laat leerlingen meebeslissen voor de invulling van thema’s door ze bijvoorbeeld hun eigen onderzoeksvragen op te laten stellen. Geef leerlingen daarbij ook verantwoordelijkheden, ze kunnen en weten veel meer dan je denkt.
In elke stap van het stappenplan voor het gespecialiseerd onderwijs kun je hun inbreng benutten. Bijvoorbeeld tijdens het in kaart brengen van de beginsituatie, het bedenken en uitvoeren van activiteiten of bij het verdiepen of verbreden van thema’s.
Leerlingparticipatie, zo pakken zij het aan!
Op het Stip VGO hebben ze een watertappunt. Ze betrekken leerlingen hierbij door ze hun eigen smaakwater te laten voorbereiden. Zo maken ze zelf fruit en groenten klaar, deels uit eigen moestuin, om vervolgens hun eigen smaakwater te maken. Meer weten? Lees Zo valt water goed in de smaak.
Benut de leerlingenraad
Heeft jouw school een leerlingenraad? Maak hier gebruik van! Nodig leerlingen uit de leerlingenraad bijvoorbeeld eens uit bij een overleg met de werkgroep Gezonde School; leerlingen zitten vol goede ideeën. Het betrekken van deze gemotiveerde leerlingen kan aanstekelijk werken!
Gewoon doen! Tips voor succesvolle leerlingparticipatie:
- Blijf op de hoogte: om leerlingparticipatie te verhogen, is het belangrijk op de hoogte te zijn van wat jouw leerlingen bezighoudt en beweegt. Gebruik hiervoor de informatie die je verzamelt in stap 1 van het stappenplan go.
- Leerlingparticipatie begint bij medewerkers: oprecht luisteren naar leerlingen en het creëren van een open en veilige sfeer geeft leerlingen het gevoel dat ze inbreng kunnen leveren. Wil je dat verder stimuleren? Organiseer dan bijvoorbeeld een sociale veiligheidstraining voor medewerkers op jouw school.
- Kies de juiste manier: er zijn eindeloos veel manieren om leerlingen te betrekken (denk aan een panel, commissies, foto challenges, lunchsessies of het gesprek aangaan). Kies voor manieren die passen bij de cultuur van jouw school. Niet elke vorm past bij elke leerling: gebruik daarom verschillende vormen om verschillende leerlingen te bereiken. Zo geef je zoveel mogelijk leerlingen een stem.
- Kijk door de bril van een leerling: houd bij het betrekken van leerlingen rekening met een onderwerp dat leerlingen aanspreekt in een aantrekkelijke vorm, op het juiste moment. Bijvoorbeeld: formuleer onderwerpen vanuit de dagelijkse praktijk, zo kunnen leerlingen zich makkelijker inleven. En houd rekening met drukke periodes met toetsen of feesten zoals sinterklaas of kerst.
- Zet enthousiaste leerlingen in als ambassadeur: niet elke leerling wil actief meedenken, meedoen of meepraten. Zoek verbinding tussen verschillende groepen om je bereik te vergroten en zo meer impact te maken met jouw (Gezonde School-)activiteiten. Zet bijvoorbeeld leerlingen van de bovenbouw in om leerlingen van de onderbouw te enthousiasmeren.
- Koppel actief terug: laat zien dat je iets met de input van leerlingen doet door ze op de hoogte te houden van het proces en resultaten. Vraag hierbij ook feedback en evalueer met elkaar.
Nieuwe vaardigheden en meer zelfvertrouwen
Stip VSO wil dat de leerlingen vaker op de fiets stappen om zelf naar school of hun sportclub te komen. Dit verhoogt hun zelfstandigheid en helpt tegen overgewicht. Daarom krijgen leerlingen fietsles. Het fietsen is niet alleen een goede manier om de kinderen meer te laten bewegen. Het heeft ook een positief effect op de eigenwaarde van de jongeren. Lees 'Een dikke tien voor fietsen'.