Je kunt bij deze eerste stap gebruikmaken van een handige checklist. Hiermee krijg je inzicht in wat er goed gaat, wat aandacht heeft en waar er kansen liggen voor jouw school als het gaat om een gezonde leefstijl.
Stap 1: De beginsituatie in het gespecialiseerd onderwijs
Voordat je aan de slag gaat met een thema is het belangrijk om de beginsituatie van jouw school in kaart te brengen. Een goede basis is een belangrijke voorwaarde om succesvol te kunnen werken aan een gezonde leefstijl. Door de beginsituatie van jouw school in kaart te brengen weet je wat er goed gaat, wat aandacht nodig heeft en waar jullie kansen liggen. Drie onderdelen zijn hierin van belang:
Tip: gebruik de checklist beginsituatie
De ambitie
Het is belangrijk om een duidelijke ambitie te hebben als het gaat om het stimuleren van een gezonde leefstijl bij leerlingen. Deze ambitie kun je breed communiceren om (extra) draagvlak te krijgen voor activiteiten. Bovendien is het dan voor iedereen op jouw school duidelijk waar jullie naartoe werken op het gebied van gezondheid en leefstijl.
Deze vragen kunnen je op weg helpen je om de ambitie goed in beeld te krijgen:
- Welke ambities heeft de school voor het werken aan gezonde leefstijl? Hoe sluiten deze ambities aan bij de visie en cultuur van de school?
- Is deze ambitie voor een gezonde leefstijl vastgelegd in het schoolplan? En is deze nog actueel?
- Wordt de ambitie breed en actief gedeeld met collega's, leerlingen, ouders en verzorgers?
- Steunt jullie directie en het schoolbestuur deze ambitie actief?
Tip: neem burgerschap mee in de ambitie
Welke visie heeft jouw school al op burgerschap? Hierin kun je verbinding vinden met de ambitie op het gebied van een gezonde leefstijl.
Jullie vertrekpunt
In het speciaal onderwijs staat stimuleren van een gezonde ontwikkeling van het kind centraal. Maar wat doet jouw school al aan een gezonde leefstijl? En hoe staat het met de sociale veiligheid op jouw school? Dit wil je weten om een goed beeld van jullie vertrekpunt te krijgen. Zo is een veilig en inclusief schoolklimaat een voorwaarde voor succesvol werken aan een gezonde leeftstijl.
Breng in kaart wat jullie doen en kijk of dit aansluit bij jullie leerlingen. Deze vragen kunnen je op weg helpen om jullie vertrekpunt goed in beeld te krijgen:
- Weet je (naast de uitdagingen van leerlingen) voldoende over de gezondheid van de leerlingen?
- Tip: Kijk eens naar de Gezondheidsmonitor Jeugd van de GGD om inzicht te krijgen in de gezondheid van de leerlingen in de gemeente waar de school staat.
- Ken je de leerlingenpopulatie van jouw school en zijn er specifieke groepen die extra aandacht verdienen? Hoeveel leerlingen hebben bijvoorbeeld overgewicht? Hoe vaak kunnen ze naar buiten om te pauzeren, te spelen of te sporten? Weet je welke leerlingen een ingewikkelde thuissituatie of leerproblemen hebben?
- Tip: gegevens over leerlingen staan bijvoorbeeld in de monitor sociale veiligheid, het leerlingvolgsysteem en de leerlingenadministratie. Vraag jouw Gezonde School-adviseur welke gegevens de GGD heeft.
- Weet je aan welke gezondheidsthema's jullie nu werken en op welke manier?
- Tip: Vul (gezamenlijk)de Gezonde School-matrix voor het speciaal onderwijs in om per thema de activiteiten per pijler in een overzicht te plaatsen.
- Is er op jullie school nu voldoende aandacht voor een veilig en inclusief schoolklimaat?
Afkijken bij de Laurens Cupertinoschool in Rotterdam
De Laurens Cupertinoschool sprak de intentie uit om Gezonde School te worden. “Hiermee straal je uit dat je dit thema belangrijk vindt, er wordt een eerste zaadje gepland waar we later de vruchten van plukken.” Meer weten? Lees Gezonde School-zaadje vroeg planten.
Kansen
Bekijk vanuit verschillende perspectieven welke kansen op succesvol werken aan gezonde leefstijl er zijn voor jullie school.
Onderstaande vragen kunnen je op weg helpen om de kansen in kaart te brengen:
- Ben je voldoende op de hoogte van de behoeften van leerlingen (en medewerkers, ouders en verzorgers)?
- Tip: gebruik de discussiekaarten voor de bovenbouw van het so of de discussiekaarten voor het vso om met de leerlingen over diverse gezondheidsthema's in gesprek te gaan.
- Weet je welke prioriteiten in het schoolplan staan en welke kansen deze bieden voor het werken aan gezonde leefstijl?
- Met welke (inpandige) zorgorganisaties en -professionals hebben jouw leerlingen te maken? Zoek verbinding met bijvoorbeeld de ergotherapeut, logopedist of fysiotherapeut.
- Werk je al samen met organisaties en initiatieven op het gebied van gezonde leefstijl om je school heen? Of andere scholen in jullie buurt? Denk bijvoorbeeld aan de leerlingvervoerder, welzijnsorganisaties, de lokale bibliotheek, sportverenigingen of jongerenwerk. Maar denk ook aan mogelijkheden die een gemeentelijk gezondheidsbeleid kan bieden; is jullie gemeente bijvoorbeeld een JOGG-gemeente?
- Tip 1: vraag eens na bij een Gezonde School-adviseur wat er allemaal speelt in jouw gemeente. Die kan je helpen met het leggen van de verbinding met organisaties en initiatieven.
- Tip 2: in de kaart voor gezonde jeugd kun je zien of jouw gemeente ook actief is op de programma's JOGG en Gezonde Kinderopvang, of welke andere scholen in de buurt met de Gezonde School-aanpak werken.
Tip: betrek de Gezonde School-adviseur
De Gezonde School-adviseur kan veel meer dan verbindingen leggen met andere partijen. Het is dus handig de adviseur op de hoogte te houden van de stappen die jouw school neemt, hoe het gaat en waar je advies bij kunt gebruiken. Vind jouw Gezonde School-adviseur.