Leerlingparticipatie in het voortgezet onderwijs

Leerlingen maken naarmate ze ouder worden steeds meer hun eigen keuzes, ook over leefstijl. Door leerlingen actief te betrekken bij een gezonde leefstijl op school kan je hun zelfvertrouwen, motivatie, kennis en vaardigheden om zelf gezonde keuzes te maken, te laten groeien: het draagt bij aan eigenaarschap. Want jong geleerd is oud gedaan.

Daarnaast biedt het betrekken van leerlingen ook voordelen voor jou als school! Het draagt namelijk bij aan: 

• Draagvlak voor het beleid
• Verbondenheid en sfeer op de school
• Een veilig en inclusief schoolklimaat
• Motivatie voor een gezonde leefstijl en betere leerprestaties
• De ontwikkeling van vaardigheden bij leerlingen om gezondheidsproblemen zelfstandig aan te pakken

Leerlingen weten als geen ander hoe leeftijdsgenoten denken en wat voor hen belangrijk is. Gebruik de discussiekaarten om met leerlingen het gesprek aan te gaan over hun wensen en behoeften rondom een gezonde leefstijl. In elke stap van het stappenplan voor vo kun je hun inbreng benutten. Bijvoorbeeld tijdens het in kaart brengen van de beginsituatie, het bedenken en uitvoeren van activiteiten of bij het verdiepen of verbreden van thema’s. 

Benut de leerlingenraad 

Iedere school heeft een leerlingenraad, maak hier gebruik van. Nodig leerlingen uit de leerlingenraad bijvoorbeeld eens uit bij een overleg met de werkgroep Gezonde School; het betrekken van deze gemotiveerde leerlingen kan aanstekelijk werken! 

• Blijf op de hoogte: om leerlingparticipatie te verhogen, is het belangrijk op de hoogte te zijn van wat leerlingen bezighoudt. Gebruik hiervoor de informatie die je verzamelt in stap 1 van het stappenplan vo. 
• Leerlingparticipatie begint bij medewerkers: oprecht luisteren naar leerlingen en het creëren van een open en veilige sfeer geeft leerlingen het gevoel dat ze inbreng kunnen leveren. Wil je dat verder stimuleren? Organiseer dan bijvoorbeeld een sociale veiligheidstraining voor medewerkers op jouw school. 
• Kies de juiste manier: er zijn eindeloos veel manieren om leerlingen te betrekken (denk aan een panel, commissies, foto challenges, lunchsessies of het gesprek aangaan). Kies voor manieren die passen bij de cultuur van jouw school. Niet elke vorm past bij elke leerling: gebruik daarom verschillende vormen om leerlingen te bereiken. 
• Kijk door de bril van een leerling: houd bij het betrekken van leerlingen rekening met een onderwerp dat leerlingen aanspreekt in een aantrekkelijke vorm, op het juiste moment. Bijvoorbeeld: lezen leerlingen wel een nieuwsbrief of mail? Gebruik je veel tekst of juist beeld? En zijn leerlingen deze periode al druk met andere activiteiten zoals een toetsweek of examens? 
• Zet enthousiaste leerlingen in als ambassadeur: niet elke leerling wil actief meedenken, meedoen of meepraten. Benut de netwerken van leerlingen en zoek verbinding tussen verschillende jaarlagen om je bereik te vergroten en zo meer impact te maken met jouw (Gezonde School-)activiteiten. Zo kun je bijvoorbeeld leerlingen uit de bovenbouw inzetten om leerlingen uit de onderbouw te enthousiasmeren.  
• Koppel actief terug: laat zien dat je iets met de input van leerlingen doet door ze op de hoogte te houden van het proces en resultaten. Vraag hierbij ook feedback en evalueer met elkaar.