Zijn er leerlingen die in hun directe omgeving te maken hebben met problemen rond roken, alcohol of drugs? Signaleer je op jouw vso-school leerlingen met problematisch middelengebruik? Is dit onderdeel van gesprek in het zorgteam van de school? Helpt de school leerlingen en hun ouders en verzorgers bij vragen of problemen rondom verslavende middelen? Effectief werken aan het voorkomen van roken en alcohol- en drugsgebruik vraagt om goede signalering. Hoe pak je dat aan?
Observeer en ga in gesprek
Leerlingen die ouders of verzorgers hebben met alcohol- en/of drugsproblemen vormen een risicogroep. Zij hebben meer kans op het ontwikkelen van problematisch gebruik. Het is daarom belangrijk dat deze leerlingen op tijd gezien en geholpen worden. Door leerlingen te observeren en met hen en hun ouders en verzorgers in gesprek te gaan kun je problemen of zorgen rond middelengebruik signaleren.
Om je vermoedens te bevestigen en om te zorgen dat signalen worden opgepakt, kun je signalen delen met de interne specialisten bij jou op school, zoals de gedragstherapeut. Denk hierbij ook aan de resultaten van het periodiek onderzoek van de jeugdgezondheidszorg of GGD (Gemeentelijke gezondheidsdienst ). Zo krijg je inzicht in de gezondheid van leerlingen en of er in hun directe omgeving problemen zijn met roken, alcohol of drugsgebruik.
Zorg voor scholing
Zorg dat medewerkers adequaat kunnen reageren en ondersteuning kunnen bieden bij problemen rond roken, alcohol of drugs bij leerlingen. Bied medewerkers daarvoor trainingen aan. Zo leren ze signalen van roken en alcohol- en drugsgebruik te herkennen, het gesprek met leerlingen én hun ouders en verzorgers aan te gaan en probleemgebruikers te begeleiden naar verdere zorg. Trainingen op dit gebied worden gegeven door medewerkers van een GGD of instelling voor verslavingszorg. Vraag de preventiewerker op jouw school naar het aanbod.
Maak afspraken over het bieden van hulp
Problemen of zorgen rond roken, alcohol- en drugsgebruik kunnen op verschillende manieren worden gesignaleerd. Hoe zorg je ervoor dat leerlingen die hulp nodig hebben, op tijd worden herkend? Welke hulp bied je en hoe regel je dit? Dit kun je doen:
- Zorg voor heldere afspraken en werkwijzen rond het bieden van hulp. Wat gebeurt er als een zorg of probleem rond roken, alcohol of drugs wordt gesignaleerd? Wie pakt de zorg op? Hoe en wanneer wordt een leerling verwezen en naar wie? Denk hierbij aan de rol van het zorgteam.
- Maak afspraken met een instelling voor verslavingszorg, de GGD, de JGZ (Jeugdgezondheidszorg), schoolmaatschappelijk werkers, sociale wijkteams of buurtteams, zodat leerlingen, ouders of verzorgers hulp en ondersteuning kunnen krijgen.
- Leg de afspraken vast in een zorgprotocol en zorg ervoor dat alle schoolmedewerkers het protocol kennen. Laat een medewerker van de GGD of een instelling voor verslavingszorg helpen bij het opstellen van het protocol.
Informeer leerlingen, ouders en verzorgers
Voor leerlingen, ouders en verzorgers is het belangrijk om te weten bij wie ze terechtkunnen met vragen of voor hulp rond roken, alcohol en drugs. Dit verkleint de kans dat problemen blijven bestaan of erger worden. Denk aan de zorgcoördinator, de vertrouwenspersoon of de mentor of leerkracht. Informeer leerlingen, ouders en verzorgers hierover, bijvoorbeeld via de website, een nieuwsbrief, de schoolgids, ouderavonden of gesprekken.
Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met het Trimbos-instituut.