Leerlingen die zich veilig voelen en met plezier naar school gaan: dat zien we het liefst. In de praktijk blijkt ook vaak: pas wanneer leerlingen zich veilig voelen en lekker in hun vel zitten, zijn ze in staat om te leren en zich te ontwikkelen. Aandacht besteden aan het sociaal-emotioneel welbevinden van leerlingen is dus belangrijk, zeker in het speciaal onderwijs. Hoe krijg je dat voor elkaar? Door te werken aan Educatie, Schoolomgeving, Signaleren en Beleid. Is jouw school goed bezig, dan kun je dat laten zien door het themacertificaat Welbevinden te behalen.
Wat levert werken aan welbevinden leerlingen op?
Een veilig schoolklimaat
Structureel werken aan welbevinden zorgt voor een fijnere sfeer op school en in de klas. In een veilig leerklimaat mag iedereen zichzelf zijn, mogen fouten worden gemaakt en verzuimen leraren minder. Dat komt de (sociaal-emotionele) ontwikkeling van leerlingen ten goede.
Lekkerder in je vel
Leerlingen leren hoe ze lekkerder in hun vel kunnen zitten. Leerlingen die lekker in hun vel zitten hebben meer zelfvertrouwen en zijn weerbaarder. Dat verdient in het speciaal onderwijs extra aandacht.
Weerbaarheid
Weerbare leerlingen die zelfvertrouwen hebben kunnen zich beter inleven in een ander, beter omgaan met emoties van zichzelf en anderen, hechtere relaties opbouwen en beter leren. En dat is in het speciaal onderwijs niet vanzelfsprekend.
Een goede basis
Leerlingen met een goede basis in sociaal-emotioneel welbevinden hebben minder kans om (later) problemen te ontwikkelen in hun gedrag, gezondheid of functioneren.
Tip: hoe staat jouw school ervoor?
Check met de overzichtelijke themascan snel hoe ver jouw school al is met het thema Welbevinden. Hoe meer stellingen je kunt afvinken, hoe beter.
Tip: bekijk meer voordelen
Wat welbevinden nog meer oplevert en hoe andere scholen eraan werken lees je in Welbevinden op school: informatie voor scholen.
Wat kun je doen om leerlingen te helpen?
Positief welbevinden onder leerlingen bereik je door in te zetten op een positief pedagogisch klimaat. Daarbij is het belangrijk om leerlingen een veilig omgeving en duidelijke (omgangs)regels te bieden. En om de juiste aandacht te geven aan leerlingen die dat nodig hebben. Als docenten lekker in hun vel zitten, ervaren zij meer ruimte daarvoor. Zo kun je werken aan welbevinden:
- Neem een visie op welbevinden op in het schoolbeleid. Zorg dat er draagvlak is voor deze visie.
- Kies voor een schoolbrede benadering waarin de visie op welbevinden in alle aspecten van de onderwijssetting terugkomt.
- Bepaal samen met het schoolteam de kernwaarden van de school en zorg voor duidelijke regels om van school een veilige plek te maken.
- Investeer in het welbevinden van het hele schoolteam.
- Betrek leerlingen, ouders, verzorgers en medewerkers bij het onderwijs voor welbevinden. Bijvoorbeeld bij het opstellen van het beleid rondom welbevinden of het organiseren van activiteiten. De Gezonde School-aanpak biedt hier handvatten voor.
- Besteed in de lessen structureel aandacht aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen.
- Signaleer zorgen en problemen, zoals negatieve gevoelens, en zorg dat medewerkers weten hoe ze hierop moeten reageren. Veel leerlingen in het speciaal onderwijs hebben extra ondersteuning nodig. Meer informatie over de ondersteuning van kwetsbare leerlingen vind je op de website van Pharos.
- Geef persoonlijke aandacht aan leerlingen. Het is belangrijk dat leerlingen zich gezien voelen.
- Geef als medewerker samen met collega’s het goede voorbeeld. Deel bijvoorbeeld hoe je je voelt, vraag leerlingen hoe het met ze gaat en zorg voor je eigen welbevinden.
Tip: gebruik Gezonde School-activiteiten in de les
Wil je aan de slag met lessen over welbevinden? Informatie over geschikte Gezonde School-activiteiten vind je bij Educatie.
In de praktijk: aan de slag met welbevinden
De gouden regel
Wordt een leerling gepest, dan kun je natuurlijk weerbaarheidstraining regelen voor deze leerling. Wat ook kan: met één methode aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van álle leerlingen werken. Leerkracht Mia vertelt wat de gouden regel is op de Koningin Juliana School in Culemborg en hoe de school omgaat met pesten. Lees het interview.
Aanpak en ondersteuning
Werk voor een effectieve aanpak aan Educatie, Schoolomgeving, Signaleren en Beleid. Per pijler lees je wat er nodig is om de Gezonde School-aanpak toe te passen.
Wil je hulp bij het uitvoeren van de Gezonde School-aanpak? Neem contact op met de Gezonde School-adviseur van jouw regionale GGD (Gemeentelijke gezondheidsdienst ) voor advies en ondersteuning.
Themacertificaat Welbevinden aanvragen
Wil je laten zien dat jouw school op een goede manier werkt aan sociaal-emotioneel welbevinden? Vraag dan het themacertificaat Welbevinden aan. Vul hiervoor de vragenlijst in op Mijngezondeschool.nl.
Tip: lees vooraf meer informatie over het themacertificaat, zoals criteria, handige documenten en de vragenlijst op Mijngezondeschool.nl.
Heeft jouw school minimaal één themacertificaat behaald? Dan mag de school zich een Gezonde School noemen. Lees meer over het vignet Gezonde School en het aanvraagproces.
Ook handig
- Informatie van het Trimbos-instituut over welbevinden op school.
- Informatie van Pharos over werken aan welbevinden van leerlingen die opgroeien in kwetsbare omstandigheden.
- Informatie van het Nederlands Jeugdinstituut.
- Informatie en tips op Opvoeden.nl.
- De website van het Lerarencollectief met onder andere informatie over afstandsonderwijs aan kwetsbare leerlingen en corona, stress en leren.
- Informatie over sociale veiligheid van de PO-Raad.
- Lowan voor ondersteuning bij onderwijs aan nieuwkomers.
- Leraar24 voor verschillende (gratis) artikelen over welbevinden op school.
Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met het Trimbos-instituut en Pharos.