Werk je met leerlingen of studenten, dan heeft jouw welbevinden invloed op hún welbevinden. Als het met jou niet goed gaat, is het lastiger om het welbevinden van leerlingen of studenten te bevorderen. Eerst jezelf helpen, dus! Met deze acht tips kun je jouw welbevinden verbeteren – en daarmee ook het welbevinden van collega’s en leerlingen of studenten.

Wees je bewust van je stemming en emoties

Iedereen heeft weleens een baaldag. Je zit niet lekker in je vel, je loopt over van het werk of alles gaat mis. Als jij chagrijnig, boos of somber bent, voelen je leerlingen of studenten dat aan. Ook is het dan lastiger om kalm en geduldig te blijven als er iets voorvalt in de klas. Probeer je daarom bewust te blijven van je gemoedstoestand. Stel jezelf bijvoorbeeld meerdere keren de vraag hoe je je voelt. Dat helpt om je eigen reacties en gedrag wat beter van een afstand te bekijken en bij te sturen wanneer dat nodig is. Bijkomend voordeel: jouw leerlingen of studenten leren ervan als een rolmodel volwassen omgaat met de eigen emoties.

Heb aandacht voor elkaars welbevinden in de klas

Wees eerlijk over je eigen gevoelens naar jouw leerlingen of studenten. Zo zien ze dat het normaal is om je open te stellen over je emoties en leren ze dat dat zorgt voor begrip bij de ander. Stel dat je vader of moeder recent is overleden en je daar verdriet van hebt. Vertel dan dat je misschien niet zo vrolijk bent als normaal en leg uit wat er is gebeurd. Dat kan ook een mooie opening zijn om met de klas over verlies te praten.

Heb aandacht voor elkaars welbevinden als collega’s

Door de werkdruk praat je met collega’s misschien vooral over praktische, zakelijke onderwerpen. Probeer toch tijd en aandacht te besteden aan hoe iedereen zich voelt. Hier ligt ook een verantwoordelijkheid voor schoolleiders. Sta in vergaderingen ook even stil bij hoe iedereen in zijn vel zit. Bijvoorbeeld via een check-in bij de start van een vergadering of door er standaard een kwartier op de agenda voor in te ruimen. Probeer ook buiten vergaderingen om aan elkaar te vragen hoe het gaat. Zie je dat een collega gestrest is, zich terugtrekt of het moeilijk heeft? Vraag hier dan naar.

Wil je gericht met elkaar in gesprek over jullie welbevinden, vanwege een stressvolle situatie of ingrijpende gebeurtenis? Pak dan eens het model BASIC-PH erbij, te vinden op de website van Pharos.

Creëer teamgevoel

Verbinding met anderen is een van de psychologische basisbehoeften. Je merkt het vast ook in de klas. Als de verbinding tussen de leerlingen of studenten goed is en ze een team zijn loopt alles makkelijker. Dit geldt net zo goed voor leerlingen of studenten en leraren, en leraren onder elkaar. Investeer in het creëren van een teamgevoel. Organiseer eens iets met elkaar buiten school om.  Praat met elkaar, ook over moeilijke zaken. Behandel elkaar met respect. Vang elkaar op als dat nodig is. Moedig elkaar aan en vier successen. Zorg dat jullie samen projecten, festiviteiten en andere zaken organiseren en laat niet een paar collega’s hiervoor opdraaien. Ook leerlingen en studenten voelen de positieve sfeer als de schoolmedewerkers samen een sterk team zijn.

Maak lol

Je kunt niet de hele dag volledig geconcentreerd zijn en alleen maar bezig zijn met serieuze dingen. Voldoende ontspannen is gezond én belangrijk. Zo zorgt met elkaar plezier maken voor een goede sfeer en sociale verbinding. Jij en je collega’s zitten lekker in je vel en jullie bouwen een band op. Dat geldt ook voor leerlingen en studenten. Laat dus ook wat lol toe in het klaslokaal en zie het samen lachen en plezier maken niet als iets dat je moet beperken tot de pauzes.

Ontspan met pauzes

Ook voldoende pauzeren helpt om met een goed gevoel je werkdag door te komen – éven je gedachten niet bij je werk hebben. Lukt het je niet om genoeg te ontspannen in de pauze of ben je tussendoor toe aan nieuwe energie? Loop dan een keer buiten een ommetje. Iedereen laadt op een andere manier op. Misschien krijg jij energie van samen lunchen met collega’s, of kom je juist bij van een moment alleen zijn, even bewegen of het doen van een ademhalingsoefening.

Zorg voor een prettige omgeving

Een opgeruimde woning waar daglicht en frisse lucht binnenkomt en waar een gezellig interieur zorgt voor een fijne sfeer, daarin voel je je lekkerder. Zo geldt dat ook voor je werkomgeving. Door samen ervoor te zorgen dat de fysieke schoolomgeving onderhouden is en op een fijne, inspirerende manier is ingericht, creëer je een werkplek waar jij en je collega’s graag zijn. Dat geldt natuurlijk ook voor de leerlingen of studenten. Directeur Rowdy Lagraauw omschrijft in de korte documentaire Welbevinden op het Stanislascollege wat het opknappen van de school voor invloed had op leerlingen: “Leerlingen voelen: ‘Hé, er wordt in me geïnvesteerd.’”

Durf om hulp te vragen

Wanneer je als leraar door blijft gaan terwijl je er mentaal niet goed aan toe bent, levert dit op de lange termijn problemen op. Juist door op tijd om hulp te vragen aan collega’s of directie voorkom je problemen. Maar maak ook als school in geheel gebruik van de hulpmogelijkheden die er zijn. Zo kunnen Gezonde School-adviseurs met jou kijken wat er nog meer mogelijk is om het welbevinden van leraren en leerlingen of studenten te verbeteren. En met de Gezonde School-aanpak kun je op een structurele manier werken aan welbevinden.

Meer tips?

Andere tips, handvatten en inspiratie voor leraren in het primair en voortgezet onderwijs zijn te vinden in de handreiking Preventief werken aan sociaal emotionele ontwikkeling en welbevinden, op de website van het Trimbos-instituut. Welke tip ga jij uitproberen?