Zorg dat voeding structureel aan bod komt in de lessen en activiteiten. Geef speciale aandacht aan basisvaardigheden rondom voeding. Zoals tafeldekken of een boterham smeren. Zorg voor passende begeleiding voor leerlingen die dat nodig hebben. Informeer ouders en verzorgers over de inhoud van het lesprogramma. 

• Lessen en activiteiten
  • Zet een Gezonde School-activiteit in je lesaanbod in. Zo kun je leerlingen bijvoorbeeld laten ervaren dat gezond eten ook lekker kan zijn. Of kun je ze laten zien waarom ze eten en drinken nodig hebben.  
  • Leerlingen in het speciaal onderwijs kunnen speciale aandacht gebruiken bij basisvaardigheden rondom voeding. Zoals tafeldekken, een boterham smeren, samen aan tafel eten in plaats van voor de tv. 
  • Gezond eten en drinken betekent ook ontdekken: weten waar je eten vandaan komt, wat erin zit, wat de invloed is op milieu en klimaat en hoe je een eenvoudig gerecht bereidt.
• Curriculum
  • Neem lessen over voeding op in het onderwijsaanbod en dagelijkse onderwijspraktijk. 
  • Neem onderwijsactiviteiten over voeding op in het schoolbeleid en geef er uitleg bij. Wie is ervoor verantwoordelijk en in welke leerjaren vinden ze plaats?
• Begeleiding
  • Zorg voor passende begeleiding voor leerlingen die dat nodig hebben. Denk aan cluster 4-leerlingen met autisme die veranderingen of bepaalde texturen niet fijn vinden en daarom eten mijden. Of cluster 3-leerlingen die niet kunnen kiezen tussen wit of volkoren brood door hun verstandelijke beperking.
• Informeren
  • Informeer ouders en verzorgers over de inhoud van het lesprogramma. En geef ze mee hoe ze hun kind gezond kunnen laten eten. Sommige ouders en verzorgers weten namelijk niet wat gezonde voeding is of hebben beperkte mogelijkheden door financiële problemen. 
  • Informeren kan bijvoorbeeld via een nieuwsbrief, folder of ouderavond.

Tips

• Food Challenge is een Gezonde School-activiteit waarmee leerlingen leren over gezonde en duurzame voeding en de herkomst ervan. Zo gaan ze koken op een boerderij met zelf geoogste ingrediënten.
• Met Gezonde School-activiteit GrowWizzKid kweken leerlingen hun eigen kruiden, groente en fruit. Door middel van een doorlopende leerlijn leren ze op een praktische en onderzoekende manier over gezonde voeding.  
• Wil je aan iets werken waar de Gezonde School-activiteiten voor het speciaal onderwijs niet bij aansluiten? Kijk dan bij de Gezonde School-activiteiten voor het po primair onderwijs (primair onderwijs) of vo voortgezet onderwijs (voortgezet onderwijs) en pas deze aan. Zet bijvoorbeeld onderdelen van lespakketten in. 
• Leerlingen Horeca van het VierTaal College in Amsterdam (vso) lopen stage in de eigen Gezonde Schoolkantine. Coördinator Willem Vogels vertelt over het succes. Lees het inspiratieverhaal. 

Zorg dat je in de gaten houdt hoe het gaat met de voeding, het gewicht en gebit van de leerlingen. Doe regelmatig onderzoek. Effectief werken aan voeding vraagt om signalering. Zorg dat signalen opgepakt worden en leg werkwijzen en afspraken vast. Help leerlingen en ouders met vragen over voeding, gewicht en gebit.

• Periodiek onderzoek
  • Weet je van alle leerlingen hoe het gaat met hun voeding, gewicht en gebit? Doe periodiek onderzoek.  
  • Denk hierbij aan de periodieke onderzoeken die de jeugdgezondheidszorg of GGD Gemeentelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke gezondheidsdienst) op een school uitvoert.
• Signaleren
  • Door leerlingen te observeren en met hen en/of de ouders en verzorgers in gesprek te gaan kun je problemen of zorgen rond voeding, gewicht of gebit signaleren.
• Oppakken
  • Om je vermoedens te bevestigen en om te zorgen dat signalen worden opgepakt, kun je signalen delen met de interne specialisten op school, zoals de gedrags- of ergotherapeut. 
  • Bespreek signalen rondom voedingsgewoonten en gewicht met het zorgteam van de school. 
  • Zorg voor heldere afspraken en werkwijzen en leg deze vast. Wie pakt de zorg op? Hoe en wanneer wordt een leerling verwezen en naar wie?  
  • Denk hierbij aan de rol van het zorg- en adviesteam ( ZAT Zorg- en adviesteam (ZAT) Een zorg- en adviesteam is een multidisciplinair team, waarin professionals die zorg en ondersteuning bieden aan leerlingen en hun ouders, samenwerken met scholen om problemen van die leerlingen op te lossen. URL: https://www.zat.nl (Zorg- en adviesteam (ZAT) Een zorg- en adviesteam is een multidisciplinair team, waarin professionals die zorg en ondersteuning bieden aan leerlingen en hun ouders, samenwerken met scholen om problemen van die leerlingen op te lossen. URL: https://www.zat.nl)), multidisciplinair overleg, leraren, intern begeleiders en de opvoed- of sportcoach.
• Informeren
  • Zorg dat leerlingen, ouders en verzorgers weten bij wie ze terechtkunnen voor vragen of hulp rond voedingsgewoonten, gewicht en gebit. Bijvoorbeeld JGZ Jeugdgezondheidszorg (Jeugdgezondheidszorg)/GGD, een diëtist, sportcoach of tandarts. 
  • Dit verkleint de kans dat problemen blijven bestaan of erger worden. 
  • Informeer leerlingen, ouders en verzorgers bijvoorbeeld via de website, de schoolgids, ouderbijeenkomsten, de leerkracht, directeur of interne begeleider.

Zorg dat voeding een vaste plek heeft in het schoolbeleid. Stel beleid, richtlijnen en regels op en betrek leerlingen hierbij. Informeer leerlingen, medewerkers, ouders en verzorgers regelmatig. Publiceer je visie, beleid en regels en borg taken en verantwoordelijkheden.

• Beleid
  • Stel een voedingsbeleid op. Welke visie heeft de school over gezond eten en drinken? Beschrijf in het beleid, als je op een go gespecialiseerd onderwijs (gespecialiseerd onderwijs)-school werkt, in ieder geval wat de school doet om bij te dragen aan gezondheid en goed eetgedrag, zoals:
    • Regels over pauzehappen, het lunchpakket, (meegebracht) drinken en traktaties.
    • Wat de leerkracht kan doen als de regels niet worden nageleefd. Denk aan een briefje meegeven aan de leerlingen voor de ouders en verzorgers, het onderwerp bespreken tijdens een 10-minutengesprek of het nogmaals onder de aandacht brengen van het beleid.
• VSO
  • Werk je op een vso-school? Neem dan de volgende punten in ieder geval op in het voedingsbeleid: 
    • Regels voor het meenemen van etens- en drinkwaren. Denk hierbij aan het verbieden van energiedrankjes, meenemen van grootverpakkingen of (laten bezorgen van) fastfood en etens- en drinkwaren op school. 
    • Als de school een kantine heeft, neem dan in ieder geval de Richtlijn Eetomgevingen voor Scholen op in het beleid en denk aan het jaarlijks in kaart brengen van het kantineaanbod met de Kantinescan.
    • Wat de docent kan doen als de regels (structureel) niet worden nageleefd. Praat bijvoorbeeld met de leerling en/of ouders, verzorgers over gezonde alternatieven.
• Betrekken en informeren
  • Betrek leerlingen, ouders, verzorgers en medewerkers bij het opstellen van het beleid.  
  • Leg uit waarom het voedingsbeleid nodig is en zorg dat ze allemaal kunnen meedenken. Zo voelen meer mensen zich verantwoordelijk voor het slagen ervan. 
  • Informeer leerlingen, ouders, verzorgers en medewerker jaarlijks over het voedingsbeleid.  
  • Neem het onderwerp bijvoorbeeld op in het schoolbeleid en de schoolgids of maak een apart kopje ‘Gezonde School’ op de website. 
  • Meld veranderingen in het beleid, bijvoorbeeld na evaluatie, via een nieuwsbericht op de website of een nieuwsbrief. 
  • Geef ouders en verzorgers handvatten, bijvoorbeeld voor de pauzehap, lunch, drinken en traktatie.
• Borgen
  • Borg taken en verantwoordelijkheden. Maak één medewerker verantwoordelijk voor het voedingsbeleid. Stel bijvoorbeeld een medewerker aan als Gezonde School-coördinator. Deze Gezonde School-coördinator kan bij het verdelen van taken en verantwoordelijkheden denken aan:
    • Voorlichten over gezonde voeding en inzetten van erkende Gezonde School-activiteiten. 
    • Zorgen voor een gezondere schoolkantine en omgeving.  
    • Betrekken van leerlingen en medewerkers bij Gezonde School-activiteiten.   
    • Signaleren van problemen rond voeding en gewicht.    
    • Uitvoeren en handhaven van het voedingsbeleid, inclusief afstemming en communicatie met leerlingen, ouders, verzorgers en medewerkers.     
    • Evalueren van het beleid, bijvoorbeeld halfjaarlijks of jaarlijks. 

Tips

• Bekijk voorbeelden en tips van het Voedingscentrum wat je kunt doen om bij te dragen aan gezondheid en goed eetgedrag.  
• De Laurens-Cupertinoschool, speciaal basisonderwijs in Rotterdam, neemt hele kleine stapjes op weg naar het worden van Gezonde school. Bekijk de video en lees het inspiratieverhaal.