Naast informeren over effecten en risico’s van middelen, is het belangrijk een norm neer te zetten dat het niet normaal is om te roken en drinken voor je 18^e jaar en te benadrukken dat het gebruik van middelen zo lang mogelijk moet worden uitgesteld. Daarnaast draagt educatie bij aan het aanleren van de juiste vaardigheden om verleidingen te weerstaan. Bekijk in het document Richtlijnen verslavingspreventie binnen het onderwijs welke preventieve interventies er ingezet kunnen worden.

Veel lesmateriaal wordt klassikaal gegeven door de docent of mentor. Cruciaal hierbij zijn de motivatie en de visie van de docent op middelengebruik.

Zo kan te veel tolerantie ten opzichte van het gebruik van middelen het effect hebben dat de leerlingen een positievere houding innemen tegenover alcohol, tabak en drugs. En omgekeerd kan een te strenge houding leiden tot leerlingen die minder open durven zijn over hun eigen houding of gebruik.

Daarnaast kunnen leerlingen elkaar onderling in de les beïnvloeden. Het is daarom heel belangrijk dat docenten/mentoren zich bewust zijn van deze aspecten en de juiste vaardigheden verwerven die nodig zijn voor het goed inzetten van het lesmateriaal, opdat de lessen ook het gewenste effect hebben.

Naast preventie, is het belangrijk dat medewerkers van school adequaat kunnen reageren op signalen van problematisch middelengebruik bij leerlingen. Dit om bijvoorbeeld uitval te voorkomen. Dit signaleren is van belang op elk niveau, of het nou een conciërge, een docent of een mentor betreft. Daarnaast is het voor het zorgpersoneel op school belangrijk om het gesprek aan te kunnen gaan met een leerling en hem/haar naar goede zorg te begeleiden. Signaleren en begeleiden rondom middelengebruik hoort vastgelegd te zijn in het zorgplan of -protocol en in de zorgstructuur van de school.

Draagvlak voor middelenbeleid wordt het best verkregen wanneer de regels voor iedereen gelden. Zo vermijd je ook discussie met leerlingen, over bijvoorbeeld roken op het schoolterrein. Daarnaast is het belangrijk om als gehele school uit te dragen dat middelen er niet bij horen op school, bij geen enkele activiteit die vanuit school wordt georganiseerd.

Middelenpreventie op school is het meest effectief als ouders en school het samen doen. Als ouders weten waar hun kind op school les over krijgt, dan kunnen zij thuis ook het gesprek aangaan met hun kind over dit thema en duidelijke regels stellen. Behalve via de lessen van hun kind, kunnen ouders ook betrokken worden bij dit thema via bijvoorbeeld een ouderbijeenkomst.

Uit onderzoek blijkt dat ouders veel invloed kunnen hebben op het uitstellen van middelengebruik door hun kind (McCann, Perra, McLaughlin, McCartan & Higgins, 2015).