Een gezonde leefstijl lijkt in toenemende mate onder druk te staan in onze bewegingsarme samenleving. Jongeren zijn kampioen stilzitten: zij zitten gemiddeld 9,7 uur per dag! Slechts 36% van de 12 t/m 17-jarigen haalt de beweegrichtlijnen. En dat terwijl bewegen en sporten niet alleen de gezondheid, motoriek en welbevinden van leerlingen verbetert, maar ook bijdraagt aan hun sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling. Scholen kunnen een belangrijke bijdrage leveren in het stimuleren van een actieve leefstijl. Hoe je dat voor elkaar krijgt? Door te werken aan Educatie, Schoolomgeving, Signaleren en Beleid. Is jouw school goed bezig, dan kun je dat laten zien door het themacertificaat Bewegen en sport te behalen.

Wat levert werken aan bewegen en sport leerlingen op?

Gezonde leefstijl

Voldoende bewegen en een goede motorische vaardigheid zorgen dat jongeren nu, maar ook op latere leeftijd, lichamelijk actiever en fitter zijn en dus een een actieve en gezondere leefstijl hebben. En leerlingen met een gezonde leefstijl presteren beter op school.

Plezier in bewegen

Door leerlingen bewust te maken van hun eigen mogelijkheden en voorkeuren op het gebied van bewegen en sport, is de kans groter dat ze de rest van hun leven met plezier zullen blijven bewegen.

Een gezond gewicht

Fitte leerlingen lopen minder risico op overgewicht. Leerlingen met een gezond gewicht zitten lekkerder in hun vel en verzuimen minder dan leerlingen met overgewicht.

Psychosociaal welbevinden

Samen sporten en bewegen, matig intensieve fysieke activiteit en het ervaren van succes heeft een sterk verband met mentaal welbevinden. Het is goed voor hun psychosociaal welbevinden. Door op school te bewegen, hebben leerlingen meer plezier. Daarnaast draagt het bij aan de ontwikkeling van sociaal-emotionele vaardigheden, zoals samenwerken, omgaan met tegenslagen en weerbaarheid.

Tip: hoe staat jouw school ervoor?

Check met de overzichtelijke themascan snel hoe ver jouw school al is met het thema Bewegen en sport. Hoe meer stellingen je kunt afvinken, hoe beter.

Wat kun je doen om leerlingen te helpen?

De ene leerling doet buiten school aan meerdere sporten, de andere beweegt weinig. Iedere leerling groeit anders op, met andere mogelijkheden en eigen voorkeuren. Daarnaast is het een bekend probleem dat leerlingen na de overstap naar de middelbare school minder gaan bewegen. Leerlingen brengen doorgaans wel een groot deel van hun tijd door op school. Daarom is het nuttig dat ze onder begeleiding van beweegprofessionals op school hun eigen mogelijkheden ontdekken, keuzes maken en doelen stellen. Zo leren ze een actieve leefstijl aan en ervaren ze plezier in beweging en sport. Bovendien helpen sportieve activiteiten om de betrokkenheid van leerlingen bij de school te vergroten (Collard et al., 2014). Zo kun je helpen:

  • Zet voldoende lessen lichamelijke opvoeding op het rooster en zorg voor een goed vakwerkplan.
  • Doorbreek het vele zitten op school en stimuleer beweging tijdens en na schooltijd. Bijvoorbeeld met actieve lessen en pauzesport of door samen te werken met een buurtsportcoach, combinatiefunctionaris en sportaanbieders in de omgeving.
  • Laat de omgeving uitnodigen tot bewegen en sport, bijvoorbeeld met het Gezonde Schoolplein. En met voldoende fietsenstallingen en veilige routes om fietsen naar school te stimuleren.    
  • Speel in op de overgang van primair onderwijs naar voortgezet onderwijs. Zo kun je voorkomen dat leerlingen minder gaan sporten doordat ze minder tijd ervoor ervaren.
  • Geef extra aandacht aan leerlingen die extra ondersteuning of stimulans nodig hebben. Houd in je aanbod ook rekening met de zwakkere bewegers: Vooral jongeren die minder vaardig zijn, zullen minder graag meedoen. Ze zijn vaak minder fit en hebben een lager zelfbeeld, waardoor ze zich kunnen schamen (Moreno-Murcia et al., 2011) voor hun minder goede vaardigheden.
  • Zorg voor verankering van het beweeg- en sportaanbod van de school in het schoolbeleid om  structureel een actieve leefstijl bij leerlingen te bevorderen.
  • Licht ouders en verzorgers voor over de belangrijke rol die zij vervullen bij het stimuleren van bewegen en sport.
  • Geef als medewerker samen met collega’s het goede voorbeeld.

In de praktijk: aan de slag met bewegen en sport

Decoratieve foto van twee leerlingen die op een mat springen

Van fietsen in het klaslokaal tot lekker buiten uitrazen tussen de lessen in: bij Kiem Montessori kunnen leerlingen overal bewegen. "Als ze kunnen bewegen, kunnen ze daarna ook ontspannen en gefocust de les in", vertelt gymdocente Linda Westera. Lees verder.

Aanpak en ondersteuning

Werk voor een effectieve aanpak aan Educatie, Schoolomgeving, Signaleren en Beleid. Per pijler lees je wat er nodig is om de Gezonde School-aanpak toe te passen.

Wil je hulp bij het uitvoeren van de Gezonde School-aanpak? Neem contact op met de Gezonde School-adviseur van jouw regionale GGD voor advies en ondersteuning.

Themacertificaat Bewegen en sport aanvragen

Wil je laten zien dat jouw school op een goede manier werkt aan bewegen en sport? Vraag dan het themacertificaat Bewegen en sport aan. Vul hiervoor de vragenlijst in op Mijngezondeschool.nl.

Tip: lees vooraf meer informatie over het themacertificaat, zoals criteria, handige documenten en de vragenlijst op Mijngezondeschool.nl.

Heeft jouw school minimaal één themacertificaat behaald? Dan mag de school zich een Gezonde School noemen.

Knop om het themacertificaat aan te vragen

Ook handig

Meer weten? Lees over metingen rond bewegen en sport of bekijk antwoorden op veelgestelde vragen.

Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met de KVLO en het Kenniscentrum Sport & Bewegen.