Leerlingen doen en ontdekken van alles online. Ze ontmoeten er nieuwe mensen, houden contact met vrienden en familie, krijgen een blik op de andere kant van de wereld, gamen, maken filmpjes en nog veel meer. Media hebben dus een grote invloed op hun leven, identiteit en welzijn. Hoe gaan leerlingen daar op een gezonde manier mee om? Welke rol spelen de school en ouders en verzorgers hierbij? Effectief werken aan mediawijsheid vraagt om educatie. Hoe pak je dat aan?

Bepaal met welke leerdoelen je begint

Het is handig om te bepalen aan welk aspect van mediawijsheid je het eerst wilt werken. Media kunnen leerlingen op het mentale, lichamelijke én sociale vlak beïnvloeden. Wat hebben jouw leerlingen nodig om media op een zo gezond mogelijke manier te leren gebruiken?

Wil je leerlingen bewust maken van de gevolgen van beeldschermgebruik voor hun ogen? Of wil je hen inzicht geven in de invloed van media op hun nachtrust of concentratievermogen? Misschien werk je liever eerst aan een ergonomisch gezonde houding of aan een digitale balans. Of aan hoe je online op een veilige en respectvolle manier met elkaar en elkaars privacy omgaat. Bijvoorbeeld omdat je merkt dat veel leerlingen nieuwe contacten online aangaan, dat er weleens ruzies online ontstaan of dat leerlingen online veel met elkaar delen. Zulke onderwerpen dragen bij aan de mediawijsheid. En dat helpt leerlingen om media op een gezonde manier te gebruiken, mentaal, lichamelijk én sociaal.

Zet Gezonde School-activiteiten in

Bepaal waar je aan wilt werken binnen het thema Mediawijsheid. En maak vervolgens in het lesprogramma gebruik van erkende Gezonde School-activiteiten. Zo kun je leerlingen laten reflecteren op hun gedrag online. Welk effect heeft dat op een ander? En hoe houd je relaties online voor iedereen leuk? Kies bijvoorbeeld een van deze Gezonde School-activiteiten:

Geef structureel aandacht aan mediawijsheid

Media en mediavoorkeuren van leerlingen zijn voortdurend in ontwikkeling. Het is dus zinvol om onderwijsactiviteiten over en met media structureel aan bod te laten komen. Dat kan bijvoorbeeld zo:

• Werk met een doorlopende leerlijn van de onderbouw tot en met de bovenbouw.
• Neem de onderwijsactiviteiten op in het curriculum als onderdeel van het leergebied Digitale Geletterdheid of bijvoorbeeld bij burgerschap, ICT, maatschappijleer of de mentorlessen. Daarnaast kun je er een project van maken, bijvoorbeeld tijdens de Week van de Mediawijsheid.
• Besteed in de lessen aandacht aan gezond mediagebruik op mentaal, lichamelijk en sociaal gebied. Geef ook buiten de lessen aandacht aan deze onderwerpen. Denk bijvoorbeeld aan de schoolomgeving.
• Zorg dat de onderwijsactiviteiten aansluiten bij de belevingswereld van de leerlingen.
• Neem onderwijsactiviteiten over mediawijsheid op in het schoolbeleid en geef er uitleg bij. Waarom worden ze uitgevoerd, in welke leerjaren vinden ze plaats en hoe sluiten ze aan bij de visie en het onderwijs van de school?

Zorg voor mediabewuste medewerkers

Hoe vertrouwd zijn de docenten op jouw school met digitale media? Weten ze wat er online speelt in de belevingswereld van hun leerlingen? En zijn ze zich bewust van hun eigen mediagebruik? Lesgeven in mediawijsheid vraagt om specifieke kennis en vaardigheden. Bied docenten daarom regelmatig de mogelijkheid tot bij- en nascholing. Zo kunnen docenten zich verdiepen in de mogelijkheden en valkuilen van internet en media. Of in hoe ze hun leerlingen leren om verstandig en gezond om te gaan met digitale media. Denk ook aan onderwerpen die te maken hebben met het thema Relaties en seksualiteit of Welbevinden, zoals grooming, sexting en pesten. Het is ook mogelijk om een opleiding tot mediacoach aan te bieden.

Heb je advies nodig over scholing op gebied van mediawijsheid? Neem dan contact op met een Gezonde School-adviseur.

Informeer ouders en verzorgers

Veel ouders en verzorgers hebben vragen over het omgaan met het mediagebruik van hun kind. De meest gestelde vraag gaat over beeldschermtijd, maar deskundigen zijn het er inmiddels over eens dat we ouders en verzorgers moeten helpen om meer over de inhoud van het mediagebruik te praten met hun kind. Informeer ouders en verzorgers daarom via mailings over het lesprogramma en door ouderavonden te organiseren. Het is belangrijk dat mentoren daarbij aanwezig zijn en dat de school laat merken dat je gezond mediagebruik een taak vindt die ouders, verzorgers en school delen.

Deze tips en websites kun je meegeven aan ouders en verzorgers:

• De 20-20-2-regel: 20 minuten van dichtbij iets bekijken, zoals een scherm, moet volgens oogartsen worden afgewisseld met 20 seconden in de verte staren. In die 20 seconden kunnen de ogen even ontspannen. Daarnaast is het advies om kinderen minimaal twee uur per dag buiten te laten doorbrengen in verband met het nodige licht.
• Mediawijsheid.nl biedt tips voor gezond online bezig zijn en informatie over  mediaopvoeding en gezondheid en media.
• Opvoeden.nl biedt ouders en verzorgers laagdrempelige informatie en tips voor het begeleiden van hun kind op het gebied van media en gezondheid. Denk hierbij aan onderwerpen als gamen, veiligheid online, sociale media en smartphone- en gameverslaving.