Wat weten jouw leerlingen over zichzelf en over anderen? Waar voelen ze zich goed bij? Hoe gaan leraren om met conflicten en hoe versterken ze positief gedrag? Effectief werken aan welbevinden vraagt om aandacht voor educatie. Hoe pak je dat aan?
Zet Gezonde School-activiteiten in
Maak in het lesprogramma gebruik van erkende Gezonde School-activiteiten. Zo kun je leerlingen zichzelf en anderen beter leren kennen. Of laat je ze zien hoe ze negatief gedrag, zoals pesten of uitsluiting, kunnen omzetten in positief gedrag. Kies bijvoorbeeld een van deze activiteiten:
Taakspel
Met dit spel stimuleren leerlingen elkaar in teams om zich aan de klassenregels te houden, zodat gedragsproblemen en pesten minder kans krijgen. Voor het so en het vso is er een katern met aanpassingen op maat.
De Vreedzame School
Dit programma is gericht op democratisch burgerschap. Leerlingen van 4 t/m 12 jaar leren op een democratische manier beslissingen nemen, constructief conflicten oplossen en verantwoordelijkheid nemen voor de gemeenschap. Er is een versie beschikbaar voor cluster 2, 3 en 4.
Alle Gezonde School-activiteiten
Zoek je een andere activiteit of wil je weten wat voor activiteiten er nog meer zijn?
Tip: pas activiteiten aan waar nodig
Kijk eerst in de volledige lijst met Gezonde School-activiteiten voor het speciaal onderwijs of er activiteiten zijn die passen bij jouw leerlingen. Wil je aan iets werken waar deze Gezonde School-activiteiten niet bij aansluiten? Kijk dan bij Gezonde School-activiteiten voor het po of vo en pas deze aan. Zet bijvoorbeeld onderdelen van lespakketten in.
Geef structureel aandacht aan welbevinden
Leerlingen zijn voortdurend in ontwikkeling en herhaling is van groot belang om vaardigheden te laten beklijven. Het is dus zinvol om onderwijsactiviteiten over sociale en emotionele vaardigheden jaarlijks en in elk leerjaar bod te laten komen. Dat kan bijvoorbeeld zo:
- Werk met een doorlopende leerlijn. Dat kan met een programma dat in alle leerjaren terugkomt.
- Kies voor aanvullende activiteiten als een groep leerlingen extra aandacht nodig heeft. Denk hierbij speciaal aan leerlingen die extra aandacht nodig kunnen hebben, zoals leerlingen met een Autisme Spectrum Stoornis of een lage sociaal-economische status. Vooral bij nieuwkomers is het aan te raden om rekening te houden met taalachterstanden, mogelijk traumatische gebeurtenissen, (tijdelijk) gebroken gezinnen, een migratieverhaal, enzovoort.
- Besteed in de lessen aandacht aan onderwerpen als het herkennen en omgaan met gevoelens, persoonlijke kwaliteiten inzetten en ontwikkelen, inlevingsvermogen, accepteren van verschillen, samenwerken en oplossen van conflicten.
- Geef ook aandacht aan welbevinden op de stageplek en besteed dit met de stagebegeleider.
- Neem lessen over welbevinden op in het curriculum en leg hierin uit in welke les wat behandeld wordt.
- Neem onderwijsactiviteiten over welbevinden op in het schoolbeleid en geef er uitleg bij. Waarom worden ze uitgevoerd, wie is ervoor verantwoordelijk en in welke leerjaren vinden ze plaats?
Tip: lees meer over wat werkt
Hoe pak je werken aan welbevinden aan volgens de literatuur? Lees Bevorderen van het psychisch welbevinden op school: wat werkt?
Maak gebruik van deskundigheidsbevordering
Hoe kunnen leraren op jouw school een veilige sfeer creëren? Werken aan welbevinden vraagt om specifieke kennis en vaardigheden. Denk aan sociale vaardigheden, versterken van positief gedrag, omgaan met pesten en conflicten, communiceren met ouders en verzorgers en kennis van interculturele waarden, normen en gewoontes. Bied leraren daarom de mogelijkheid tot bijscholing. Neem contact op met jouw Gezonde School-adviseur voor het aanbod. Of zet een Gezonde School-activiteit in die ook een training voor leraren biedt, zoals De Vreedzame School.
Betrek en informeer ouders en verzorgers
Ouders en verzorgers spelen een belangrijke rol bij de sociaal-emotionele ontwikkeling van hun kind. Betrek ze daarom bij onderwerpen of lesactiviteiten waar dat kan. Welke onderwerpen vinden zij belangrijk? Wat kan hun rol zijn? Stimuleer betrokkenheid door ouders en verzorgers uit te nodigen om te helpen bij het organiseren van activiteiten.
Houd ze vervolgens op de hoogte van het lesprogramma via een ouderbijeenkomst, een ouderbrief of de schoolgids. Zo weten ze wat er speelt en kunnen ze thuis bepaalde vaardigheden oefenen met hun kind of onderwerpen die op school aan bod zijn gekomen bespreken. Houd er wel rekening mee dat misschien niet alle ouders en verzorgers Nederlands spreken of lezen. Kies daarom een middel waarmee je alle ouders kunt bereiken en betrekken.
In de praktijk: deskundigen over welbevinden
Hoe pak je werken aan welbevinden op school goed aan? Hierop geven verschillende deskundigen antwoord. Zo kun je de band met ouders en verzorgers versterken door koffieochtenden te organiseren of feesten samen met ouders en verzorgers te vieren. Bekijk het filmpje Deskundigen over Welbevinden op school.
Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met het Trimbos-instituut en Pharos.