Bij het betrekken van ouders van leerlingen is een veelgehoord probleem vanuit school dat alleen de groep komt die het al goed doet. Deze ouders zijn al op verschillende manieren bij de school betrokken. Als bepaalde ouders niet op een ouder- of thema-avond komen, kan het lijken alsof zij niet betrokken zijn. Maar bij laagopgeleide ouders kan laaggeletterdheid of gebrek aan andere vaardigheden ook een rol spelen. Op deze pagina vindt u handvatten om aan te sluiten bij laagopgeleide ouders en ouders met een andere moedertaal.

Wist u dat 15% van de Nederlandse beroepsbevolking laaggeletterd is? Wilt u alle ouders betrekken bij een gezonde leefstijl van uw leerlingen, dan is het belangrijk dat u laaggeletterde ouders herkent en bouwt aan een relatie. Hans Christiaanse geeft in het artikel ’Hoe betrek je álle ouders van leerlingen bij een gezonde leefstijl’ verschillende voorbeelden uit de praktijk om laaggeletterde ouders te bereiken.

Vaardigheden laagopgeleide ouders

Voor lager opgeleide ouders zijn vaardigheden als lezen, rekenen en plannen niet vanzelfsprekend. Ouders begrijpen informatie van bijvoorbeeld (nieuws)brieven of uitnodigingen niet altijd. Ook is het invullen van formulieren of het helpen met huiswerkopdrachten soms lastig. Dit kan te maken hebben met laaggeletterdheid. Niet alleen lezen en schrijven, maar ook gebrek aan andere vaardigheden kunnen een goede samenwerking tussen school en ouders in de weg staan. Zo weten niet alle ouders hoe het Nederlandse schoolsysteem werkt, zeker wanneer zij zelf niet in Nederland zijn opgegroeid. Ze zijn ook niet altijd bekend met de rol die de school inneemt bij een gezonde leefstijl en hun eigen rol in de samenwerking met de school.

Laagopgeleide of laaggeletterde ouders weten vaak goed te verbloemen dat zij niet goed kunnen lezen of schrijven, bijvoorbeeld omdat zij zich hiervoor schamen.

Signalen dat ouders niet kunnen lezen of schrijven:

  • Afspraken worden niet genoteerd.
  • Ze komen niet of op afspraken of ‘vergissen’ zich in de tijd.
  • Ze bewegen hun ogen niet over de tekst als u een brief of folder uitreikt.
  • Ze stellen herhaaldelijk vragen over informatie die op papier of op de website staat.

Veelgebruikte smoezen:

  • Ik heb mijn leesbril niet bij me.
  • Kunt u dit voor me opschrijven, want ik heb zo’n lelijk handschrift.
  • Ik vul de formulieren thuis wel in.

Aansluiten bij laagopgeleide ouders

Hieronder vindt u tips die kunnen helpen om bij laagopgeleide ouders aan te sluiten. Hoe creëert u bewustwording binnen de school, hoe bereikt u laagopgeleide ouders en hoe kunt u het beste communiceren als u met hen in gesprek gaat?

Creëer binnen uw school bewustwording over de invloed van een laag opleidingsniveau van ouders op de manier waarop u met elkaar communiceert en samenwerkt. U kunt hier bijvoorbeeld op een studiedag aandacht aan besteden. De feiten en cijfers uit de factsheet Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden van Pharos kunnen hierbij helpen. Ook kunt u kiezen voor een scholing Effectief communiceren met laaggeletterden voor zorgprofessionals door Pharos.

Maak schriftelijke communicatie eenvoudig

  • Gebruik eenvoudige woorden, korte zinnen en schrijf zoveel mogelijk in de tegenwoordige tijd.
  • Beperk de informatie tot de belangrijkste mededeling. Verwijs eventueel door naar een andere plek met meer informatie.
  • Kies voor een heldere opmaak waarin ‘wat, waar en wanneer’ meteen opvalt.
  • Gebruik afbeeldingen die de boodschap ondersteunen.

Op de website van Pharos vindt u een voorbeeld van een eenvoudige uitnodigingsbrief. Bekijk ook het voorbeeld gezonde traktaties van De Gouw.
 

Wees creatief in uw communicatie

Plaats bijvoorbeeld een foto van degene met wie het gesprek plaatsvindt op de uitnodigingsbrief. Het kan al een drempel wegnemen als de ouders vooraf een gezicht hebben gezien. Maar uitnodigen kan ook anders dan schriftelijk. Plaats bijvoorbeeld een filmpje op de Facebookpagina van de school. Bekijk het voorbeeld van een school waarin kinderen hun ouders uitnodigingen via een filmpje op Facebook.
 

Sluit aan bij behoeften van ouders

Zoek aansluiting met uw boodschap bij wat zij belangrijk vinden. Als zij willen dat hun kind goed presteert op school of ’s avonds goed slaapt, kunt u uitleggen hoe gezond eten en bewegen hieraan bijdragen. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de argumentenkaartjes van Kenniscentrum Sport.

Zorg voor eenvoudige communicatie

  • Spreek langzaam en duidelijk.
  • Spreek zoveel mogelijk in de tegenwoordige tijd.
  • Maak korte en eenvoudige zinnen.
  • Gebruik geen spreekwoorden of metaforen.
  • Wees heel concreet in wat u bedoelt of vraagt.
  • Beperk uw informatie tot bijvoorbeeld 3 boodschappen. Bewaar de rest voor het volgende gesprek.
  • Stel open vragen (waar geen ja/nee antwoord op mogelijk is).

In de scholing Effectief communiceren met laaggeletterden voor zorgprofessionals kunt u oefenen met eenvoudige communicatie.
 

Tip: Teach back methode

Ga altijd na of ouders u goed begrepen hebben. Dit kan via de “teach back methode”. Hierbij vraagt u aan de ouder om in eigen woorden te herhalen wat u samen heeft besproken. Bekijk hier een filmpje waarin de Teach Back methode wordt uitgelegd.

Tips om activiteiten voor ouders op een beeldende en praktische manier vorm te geven:

  • Voorkom oefeningen waarbij ouders zelf moeten schrijven. Kies voor beeldende en praktische werkvormen. In plaats van uitleg geven over een gezonde traktatie, kunt u bijvoorbeeld een praktische workshop organiseren waarin u voordoet hoe u een gezonde traktatie maakt en ouders het laat nadoen. U kunt ook denken aan de traktatiewaaier van Jump in met gezonde traktatie-ideeën die u mee kunt geven aan ouders ter inspiratie. Bekijk ook de traktatieworkshop van Lekker Fit!
  • Kies bijvoorbeeld voor een cabaretvoorstelling door leerlingen of een schoolvoorstelling over pesten in plaats van een presentatie door een expert.
  • Ook kunt u denken aan het organiseren van een interactief opvoeddebat over cyberpesten en veilig internetgebruik.
  • Besteed aandacht in een workshop aan opvoedvaardigheden, zoals het helpen met huiswerk of het maken van afspraken over gezond gedrag.
     

Tip

Sommige laaggeletterde ouders hebben negatieve herinneringen aan hun schooltijd, omdat zij vroeger minder goed mee konden komen op school. Laat aan ouders zien dat school en de bijbehorende activiteiten ook heel leuk kunnen zijn. Neem ze al in de onderbouw mee in het schoolproces, laat ze bijvoorbeeld meedoen met werkjes in de klas.

Tip: Voor je het weet zijn ze groOt

‘Voor je het weet zijn ze groOt’ is een ouderbijeenkomst met interactief theater en interactieve groepsbesprekingen over opvoeding, gezond eten en bewegen. De ouderbijeenkomst heeft drie keer zoveel ouders bereikt als gebruikelijk bij een ouderworkshop, inclusief de ouders die aangeven nooit of bijna nooit op een ouderbijeenkomst komen. Het theater is geschikt voor ouders met alle culturele achtergronden en voor ouders die de Nederlandse taal in mindere mate beheersen.