Roken en alcohol: voor kinderen zijn zulke verslavende middelen erg schadelijk. Hun brein is nog in ontwikkeling en daardoor extra kwetsbaar. De meeste basisschoolleerlingen hebben gelukkig weinig interesse in roken of alcohol. Toch is het belangrijk om alert te blijven en roken en het drinken van alcohol door leerlingen zo veel mogelijk te voorkomen. Hoe je dat voor elkaar krijgt? Door te werken aan Schoolomgeving, Signaleren en Beleid.

Wat levert werken aan roken en alcohol leerlingen op?

Gezonde hersenen

Het draagt bij aan hun fysieke en mentale gezondheid. Door gebruik van middelen als tabak en alcohol te vermijden, voorkomen leerlingen schade aan hun brein. Zulke schade kan leiden tot verandering in karakter of gedrag.

Mentale weerbaarheid

Leerlingen die niet roken en drinken voelen zich vaak fitter en zitten beter in hun vel. Dit vergroot nog eens de mentale weerbaarheid tegen verleidingen als roken en alcoholgebruik.

Betere schoolprestaties

Leerlingen met een gezondere leefstijl presteren beter op school. Het voorkomen van roken en alcoholgebruik draagt bij aan een gezonde leefstijl.

Middelengebruik voorkomen

Het helpt middelengebruik zo lang mogelijk uit te stellen en te voorkomen. Hoe vroeger jongeren starten met verslavende middelen, hoe vaker ze blijven gebruiken en hoe groter de kans op verslaving.

Tip: hoe staat jouw school ervoor?

Check met de overzichtelijke themascan snel hoe ver jouw school al is met het thema Roken en alcohol. Hoe meer stellingen je kunt afvinken, hoe beter. 

Wat kun je doen om leerlingen te helpen?

De meeste jonge leerlingen hebben een negatieve houding tegenover roken en alcohol, maar ze komen het gebruik ervan vaak tegen. Dat kan thuis zijn, op straat, online of op andere plekken. Daarom is het nuttig dat leerlingen deze negatieve houding vasthouden, zodat ze zo lang mogelijk wegblijven van tabak en alcohol. Zo kun je helpen:

  • Neem een heldere visie op roken en alcohol op in het schoolbeleid.
  • Wees alert op problematisch middelengebruik, bijvoorbeeld in de omgeving en schakel bij problemen op tijd hulp in. Laat het hele schoolteam meewerken aan het signaleren van problemen en zorgen.
  • Werk samen met ouders en verzorgers van leerlingen om het gebruik van verslavende middelen zo lang mogelijk uit te stellen en te voorkomen.
  • Versterk de sociaal-emotionele vaardigheden van leerlingen door ze aan hun welbevinden te laten werken. Dat helpt om later minder snel verleid te worden door roken en alcohol.
  • Geef als medewerker samen met collega’s het goede voorbeeld. Stimuleer ouders dit ook te doen, bijvoorbeeld tijdens schoolactiviteiten.

Aanpak en ondersteuning

Werk voor een effectieve aanpak aan Schoolomgeving, Signaleren en Beleid. Per pijler lees je wat er nodig is om de Gezonde School-aanpak toe te passen. Wil je lesgeven over roken en alcohol? Dat is in het basisonderwijs niet nodig. Wat je wel kunt doen in de lessen lees je bij Educatie.

Wil je hulp bij het uitvoeren van de Gezonde School-aanpak? Neem contact op met de Gezonde School-adviseur van jouw regionale GGD Gemeentelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke gezondheidsdienst) voor advies en ondersteuning.

Ook handig

  • Helder op school helpt scholen aandacht te besteden aan het voorkomen van roken en alcoholgebruik.
  • Alcoholinfo.nl voor informatie over alcoholgebruik en de effecten daarvan.
  • Rokeninfo.nl voor informatie over roken en de effecten daarvan.
  • Helderopvoeden.nl met opvoedtips voor ouders en verzorgers met pubers.
  • Opvoeden.nl geeft ouders en verzorgers informatie en tips.

Tip: doe de test

Benieuwd hoe jouw school het doet op gebied van roken en alcohol? En waar je verder aan kunt werken? Doe de test Hoe gezond is jouw school?

Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met het Trimbos-instituut.