Het prijkt op de muur van meer dan 1700 scholen: de plaquette die bewijst dat de school een Gezonde School is. Waarom doen zoveel scholen hun best om het vignet Gezonde School te behalen, wat levert het hen op? En wat wordt er van hen gevraagd als ze het vignet willen behalen? Mischa Schönenberger van Gezonde School weet alles over het vignet en legt uit.

“Het vignet Gezonde School is de kers op de taart voor het succesvol doorlopen van de Gezonde School-aanpak. Het is een keurmerk waar scholen terecht trots op zijn, maar het is niet het doel van Gezonde School”, legt Mischa uit. “Uiteindelijk gaat het om de impact die scholen maken op de leefstijl van leerlingen en studenten.” Het behalen van het vignet is dan ook geen verplichting, maar een keuze die scholen zelf maken.

Mijn ervaring is dat scholen een enorme kwaliteitslag maken als ze voor het vignet gaan.

- Mischa Schönenberger

Kwaliteitsslag

Als het voor Gezonde School gaat om een gezonde leefstijl van leerlingen en studenten, maakt het behalen van het vignet niet zo uit, zou je denken. Volgens Mischa gaat het echter om meer dan een ‘bordje’ aan de muur. “Mijn ervaring is dat scholen een enorme kwaliteitslag maken als ze voor het vignet gaan. Door de stappen te doorlopen zien ze precies wat ze al goed doen en waar de kansen en verbeterpunten zitten.”

Gezonde School werkt met criteria en vragenlijsten voor bepaalde gezondheidsthema’s. “Het is een hulpmiddel om echt aan alles te denken en daarin zit ’m precies de kwaliteit van Gezonde School: je doet zo veel mogelijk om impact te maken op de leefstijl van leerlingen en studenten. Uit onderzoek blijkt dat die complete aanpak de kern van het succes is. Het gezondheidsthema waar een school mee aan de slag is komt terug in de les, de schoolomgeving en het schoolbeleid. Ook herkennen de onderwijsprofessionals signalen als het niet zo goed gaat met een leerling of student en weten ze hoe ze dan het beste kunnen handelen.”

Werken met effect

Scholen mogen zich niet zomaar Gezonde School noemen. “Voor ons is het vignet ook een manier om de kwaliteit en naam van Gezonde School hoog te houden”, vertelt Mischa. De scholen die wel in aanmerking komen voor het vignet, werken volgens haar intensief en effectief aan een gezonde leefstijl van hun leerlingen en studenten. Ze geeft een voorbeeld van een van de eisen voor het behalen van het vignet: “Scholen die bijvoorbeeld met lespakketten werken die ze leuk vinden, maar waarmee je geen impact maakt op de leefstijl van jongeren, mogen zich geen Gezonde School noemen. Als Gezonde School werk je zo veel mogelijk met activiteiten waarvan de kwaliteit is beoordeeld door een onafhankelijke commissie van experts uit wetenschap en praktijk.” Dat is minder gedoe dan het lijkt: de website van Gezonde School geeft allerlei handvatten en een overzicht van erkende Gezonde School-activiteiten voor het primair onderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo.

Scholen willen graag goed en doordacht te werk gaan en goede activiteiten en lessen bieden. Gezonde School sluit hierbij mooi aan.

- Mischa Schönenberger

Het kiezen van passende educatieve activiteiten is onderdeel van de Gezonde School-aanpak. Volgen scholen deze aanpak, dan voldoen ze uiteindelijk ook aan de eisen voor het vignet Gezonde School. “Scholen willen graag goed en doordacht te werk gaan en goede activiteiten en lessen bieden. Gezonde School sluit hierbij mooi aan. Ook de Gezonde School-aanpak staat voor kwaliteit en dat vind ik belangrijk. Als de scholen zich de aanpak hebben eigengemaakt, dan kunnen ze op dezelfde manier aan alle gezondheidsthema’s werken. Dat werkt lekker natuurlijk, maar het geeft vooral ook de beste resultaten voor de gezonde leefstijl van leerlingen en studenten.”

Themacertificaten

Scholen in het primair onderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo kunnen ervoor kiezen om aan de slag te gaan met een gezondheidsthema van Gezonde School, zoals Slaap of Mediawijsheid. Mischa: “Een derde van de scholen met een vignet werkt zelfs aan meerdere gezondheidsthema’s.” Voor bepaalde thema’s is een themacertificaat te behalen: Voeding, Welbevinden, Bewegen en sport, Relaties en seksualiteit, Milieu en natuur en Roken, alcohol- en drugspreventie. Wil een school het vignet Gezonde School behalen, dan moet de school minimaal één themacertificaat hebben behaald. De aanvraag voor themacertificaten wordt beoordeeld door een kennispartner met expertise op het betreffende thema. Een voorbeeld: voor het thema Voeding is het Voedingscentrum kennispartner van Gezonde School. Dat geeft niet alleen extra glans aan het themacertificaat; ook inhoudelijk is het interessant.

Uit de aanvraag voor het themacertificaat komen altijd tips en ideeën.

- Mischa Schönenberger

“Het vignet is echt de kers op de taart”, vertelt Mischa. “Een expert van de kennispartner beoordeelt de aanvraag voor het themacertificaat en zoomt dan in op de specifieke situatie van de school. Hier komen altijd tips en ideeën uit. Scholen zien het gelukkig meestal ook als een verdieping. Het geeft hen de kans om het het jaar erop nog beter te doen. Het werken aan een thema is eigenlijk nooit af, het is een continu proces waarin je steeds weer zaken verbetert of nieuwe dingen aanpakt. Daarom blijven de themacertificaten drie jaar geldig.”

Erkenning voor je werk

Gezonde School en de kennispartners stellen samen de criteria voor de themacertificaten op. De vragenlijsten die een school invult om een themacertificaat aan te vragen krijgen elk jaar een update. Waarom dit gebeurt? “Wetenschappelijke inzichten veranderen en er komen ook altijd onderdelen bij. Wij werken in het spanningsveld van het kennispartner dat compleet en diepgaand wil zijn en scholen die hun tijd over allerlei taken moeten verdelen. We bewaken die balans, ook door erop te letten dat de vragenlijsten voor de verschillende thema’s op elkaar lijken, zodat de scholen er al bekend mee raken. Kiezen ze een nieuw thema, dan gaan ze vlotter door de aanvraag heen.” Ook geven onderwijsprofessionals feedback op de lijsten, vertelt Mischa. Die feedback wordt tijdens zo’n update verwerkt. Doordat de vragenlijsten altijd actueel zijn, kunnen scholen wat ze hebben gedaan laten toetsen door experts. De erkenning die ze krijgen voor hun inspanningen, voelt dikwijls als een beloning.