Decoratieve afbeelding van mbo-studenten die aan het rennen zijn

Hoe beweegvriendelijk is het schoolplein? En hoe kun je het schoolplein verbeteren? Om die vragen te kunnen beantwoorden is er een schoolpleinscan ontwikkeld. Hiervoor werkten KVLO Koninklijke Vereniging van Leraren Lichamelijke Opvoeding (KVLO) URL: https://www.kvlo.nl/ (Koninklijke Vereniging van Leraren Lichamelijke Opvoeding (KVLO) URL: https://www.kvlo.nl/), Kenniscentrum Sport & Bewegen, Mulier Instituut, Jantje Beton, Buitenspeelcoach en IVN samen. Jeroen Hoyng, specialist beweegvriendelijke omgeving bij Kenniscentrum Sport & Bewegen, legt het uit hoe het werkt.

Beweegvriendelijk schoolplein

De schoolpleinscan is bedoeld om inzicht te krijgen in de beweegvriendelijkheid van een schoolplein, de schoolzone en de kindvriendelijke routes naar school. Jeroen legt uit: “Met deze scan krijg je antwoord op de vraag: worden kinderen op het schoolplein en rondom de school voldoende uitgedaagd en gefaciliteerd om te bewegen en te sporten? Dat antwoord kan namelijk verschillen afhankelijk van de locatie, context en verwachtingen van gebruikers.” Het is daarmee een handig hulpmiddel voor bijvoorbeeld scholen in het primair onderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo die aan het thema Bewegen en sport werken volgens de Gezonde School-aanpak werken.

Worden kinderen op het schoolplein en rondom de school voldoende uitgedaagd en gefaciliteerd?

- Jeroen Hoyng, specialist beweegvriendelijke omgeving

Geen checklist

De scan is geen checklist, maar een handvat om gezamenlijk de discussie te voeren over verschillende aandachtspunten met betrekking tot de beweegvriendelijke schoolomgeving. Daarmee draagt het bij aan bewustwording. “De scan biedt inzicht in de verschillende factoren van een schoolplein en de ruimte daaromheen”, vertelt Jeroen. “Denk bijvoorbeeld aan de schoolzone of de loop- en fietsroutes naar de school toe. Het is geen meetinstrument voor een objectieve beoordeling van de beweegvriendelijkheid van het schoolplein. Op basis van de uitkomsten kun je ideeën formuleren voor het beweegvriendelijker maken van het schoolplein en de omgeving van de school.”

Bij het invullen van de scan raadt Jeroen aan om verschillende personen te betrekken die gebruikmaken van en baat hebben bij het schoolplein: “Denk aan de gymdocent,  buurtsportcoach, schooldirectie en -bestuur, gemeente, maar ook aan ouders.”

Hoe werkt de schoolpleinscan?

Voor een goede schoolpleinscan zijn een aantal stappen nodig. Je ziet ze in deze afbeelding:

Illustratieve afbeelding van de stappen die nodig zijn voor de schoolpleinscan. De voorbereiding: selecteren en uitnodigen deelnemers. De schoolpleinscan: inleidend gesprek, rondje door de wijk, invullen scan, bespreken resultaten. De uitvoering: aan de slag.


Het Kenniscentrum Sport & Bewegen kan je helpen met toegang tot de tool voor de scan en een handleiding met uitgebreid stappenplan.

Bekijk een demo van de schoolpleinscan

Kijk verder dan het schoolplein

Jeroen benadrukt dat de scan zorgt voor inzichten en kan helpen bij het verbeteren of opnieuw inrichten van een schoolplein. “Door met verschillende mensen, die allemaal met een andere bril naar hun omgeving kijken, het gesprek aan te gaan, krijg je inzicht in de beweegvriendelijkheid van een buitenruimte en de behoeftes van de gebruikers.

Maak gebruik van de omgeving en richt een schoolplein zo in dat het aanvullend is

- Jeroen Hoyng, specialist beweegvriendelijke omgeving

Het is belangrijk dat je verder kijkt dan bijvoorbeeld welke speeltoestellen je plaatst op het schoolplein. “Onlangs kregen wij van een school de vraag hoe zij hun schoolplein zo beweegvriendelijk in konden richten. Het eerste wat ik dan doe is kijken naar de omgeving. Naast het schoolplein lag een enorm park. Mijn vraag was toen: ‘Maken jullie daar wel eens gebruik van?’ Het antwoord was ‘nee’. Het eerste advies was dan ook: kijk eens verder dan naar alleen het schoolplein. Maak gebruik van de omgeving en richt een schoolplein zo in dat het aanvullend is en geen kopie van het aanbod in het park zelf of of van een nabijgelegen speelplek.”

Meer schaduw

Zo zijn er nog meer zaken waar vaak niet meteen aan wordt gedacht. “Wat bijvoorbeeld vaak vergeten wordt is schaduw. Terwijl we van kinderen vragen dat ze meer buitenspelen. Met oplopende temperaturen is schaduw essentieel. Dan is het toch handig om met bomen te zorgen voor schaduw. Betrek dan ook een ecoloog of de mensen die moeten zorgen voor onderhoud, zodat zij niet achteraf voor verrassingen komen te staan.”

Een schoolplein moet toegankelijk zijn voor iedereen, binnen en buiten schooltijd

- Jeroen Hoyng, specialist beweegvriendelijke omgeving

Gouden tip

“Wat ik iedereen wil meegeven is dat een schoolplein niet op zichzelf staat. Het aanbod van de hele wijk moet zodanig volledig zijn dat er allerlei groepen gebruik van kunnen maken. Zorg dat niet elke plek voor dezelfde activiteiten wordt ingericht. Het zou raar zijn als je overal dezelfde attributen tegenkomt. Als er een paar honderd meter buiten het schoolplein een Cruyff Court ligt, maak daar dan gebruik van en richt het schoolplein in voor andere activiteiten. Benut de ruimte die we hebben. Een schoolplein moet toegankelijk zijn voor iedereen, binnen en buiten schooltijd. Zonder hekken en bordjes met verboden toegang.”

Meer weten over de schoolpleinscan?

De schoolpleinscan is onderdeel van de BVO-scan, de scan voor beweegvriendelijke omgeving. Meer weten en de scan toepassen op jouw schoolplein? Lees meer over de Schoolpleinscan.

Over Jeroen Hoyng

Jeroen Hoyng

Jeroen is een vrijetijdswetenschapper die wetenschap, beleid en praktijk wil verbinden op thema’s als sport, spelen en bewegen in openbare ruimte, sportinfrastructuur, sportbeleid, sportdeelname en beweeggames. Hij heeft werkervaring bij universiteit, sportbond, provinciale sportorganisatie, onderzoeksbureau, gemeente en sinds 2004 bij Kenniscentrum Sport & Bewegen. Hij is werkzaam als specialist beweegvriendelijke omgeving en sportinfrastructuur, met als doel: kennis verzamelen en delen om een beweegvriendelijke leefomgeving te creëren die mensen faciliteert, stimuleert en uitdaagt om te bewegen, spelen en te sporten.

Over Kenniscentrum Sport & Bewegen

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Kenniscentrum Sport & Bewegen. Kenniscentrum Sport & Bewegen maakt kennis uit wetenschap, beleid en praktijk beschikbaar en toepasbaar voor professionals. Kennis over het belang en de effecten van sport en bewegen, over wat wel of niet werkt. Ook adviseert en ondersteunt het professionals bij complexe vraagstukken en het realiseren van hun eigen werkdoelen. Het kenniscentrum Sport & Bewegen is kennispartner van Gezonde School.

Over KVLO

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met de Koninklijke Vereniging voor Lichamelijke Opvoeding (KVLO). De KVLO Koninklijke Vereniging van Leraren Lichamelijke Opvoeding (KVLO) URL: https://www.kvlo.nl/ (Koninklijke Vereniging van Leraren Lichamelijke Opvoeding (KVLO) URL: https://www.kvlo.nl/) is de belangenvereniging voor alle professionals die kinderen in en rond de school goed leren bewegen. Als grootste lerarenvereniging van Nederland maakt KVLO zich al ruim 160 jaar hard voor voldoende en goed bewegingsonderwijs en voor de belangen van haar leden. De KVLO heeft als missie 'Goed leren bewegen, een leven lang actief!' Zij bevordert dat de schoolgaande jeugd van 4 tot en met 18 jaar goed en met plezier leert bewegen. Dat draagt bij aan een goede persoonlijke ontwikkeling en vergroot daarnaast de kans op een blijvende actieve en gezonde levensstijl.