Wat houdt dit project in?

In dit project stond de ondersteuning van ouders van vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo)) leerlingen centraal om hen te helpen  bij de opvoeding. Ook leefstijl kwam aan bod. Zeker wanneer bleek dat dit een negatief effect had op de leerprestaties (naar inschatting van de docenten of de ouders). De school werkte nauw samen met de GGD Gemeentelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke gezondheidsdienst)/JGZ Jeugdgezondheidszorg (Jeugdgezondheidszorg) en het Centrum Jeugd en Gezin.

Het project bestond uit een geslaagde thema avond, verschillende workshops en groepsbijeenkomsten. De JGZ riep ouders op voor een gesprek wanneer de EMOVO resultaten in klas 2 of 4 daar aanleiding voor gaven. Bij ernstiger problemen verwees men naar het CJG. Dit paste mooi binnen het pilot project SMW+ van de gemeente Purmerend.

Docenten werden getraind en gecoacht om ouders op een professionelere manier aan te spreken rond gezonde leefstijl. Docenten maakten concrete afspraken met ouders, bijvoorbeeld tijdens de 10-minuten gesprekken en door ze gerichter te benaderen voor deelname aan activiteiten. Dit projectdoel is deels gehaald. Er is een vervolg in het schooljaar 2015-2016.
 

Doelgroep

  • Alle leerlingen, met name vmbo-niveau of lager.
  • De methodiek is niet bestemd voor leerlingen in het examenjaar. Vmbo-leerlingen van leerjaar 4 maken de vragenlijst in het najaar, maar zijn in het voorjaar met examens bezig en in het najaar (van het jaar daarop) van school. Dus niet meer bereikbaar.

Voor wie is dit project interessant?

  • U bent directeur en/of betrokken bij het schoolgezondheidsbeleid en wil graag planmatig de ouders betrekken om de leefstijl en gezondheid van de leerlingen positief te beïnvloeden, en daarmee ook de schoolprestaties.
  • U bent zorgcoördinator en werkt graag professioneel samen met andere partijen om ouders goed te betrekken en leerlingen nog beter te begeleiden.
  • U bent teamleider en vindt dat docenten beter gecoacht kunnen worden in het voeren van de 10 minuten gesprekken met de ouders. Zo maken ze opbrengstgerichte afspraken en leggen ze goed vast.
  • U bent mentor en/of docent lichamelijke opvoeding, biologie, Nederlands, maatschappijleer of van een ander relevant vak. U werkt graag vakoverstijgend en thematisch samen met onder andere de JGZ, om leerlingen te coachen rond hun leefstijl en ouders hierbij te betrekken.

 

Hoe zijn ouders en leerlingen betrokken?

Jongeren:

  • Deelname EMOVO, voor- en nabespreken in mentoruur.
  • Voortgangsgesprekken met docent over functioneren in de groep.
  • Deelname les(-onderdelen) gericht op gezonde leefstijl.
  • Leerlingenraad, onder andere inspraak en klankbordgroep Gezonde Schoolkantine en pauzesport.

Ouders:

  • 240 Purmerendse ouders woonden een informatieavond bij waar Marina van der Wal sprak over het opvoeden van pubers, in september 2014.
  • 25 ouders woonden thema avonden bij op school en namen deel aan zelfhulp groepen.
  • 17 ouders volgden 3 workshops over alcohol en drugs.
  • Deelname voortgangsgesprekken over functioneren op school.

Leerervaringen en tips

Betrekken van ouders: wat werkt er en wat niet?

  • Betrek een bekend gezicht en organiseer het op een aansprekende locatie. In dit project was dat een bekend poppodium en een pedagoog bekend van televisie. De opkomst is dan hoog.
  • Hoge opkomst bij een kick-off avond leidt niet vanzelf tot vervolggroepen die ouders op een thema met elkaar verbindt. De benodigde professionele begeleiding daarvoor vanuit de GGD/JGZ kan de gemeente via de wmo-agenda faciliteren.
  • Ouders willen een zelfhulp-praatgroep liefst met begeleiding van een professional.
  • Ouders worden beter bereikt wanneer de school de uitnodiging verstuurt en niet het CJG Centrum voor Jeugd en Gezin (www.opvoeden.nl) (Centrum voor Jeugd en Gezin (www.opvoeden.nl)).
  • De thema-avonden voor ouders georganiseerd door de JGZ op school werden bijgewoond door docenten/teamleiders. Dat werkt goed.
  • Drie workshops op één avond is met de behaalde opkomst te veel aanbod. Eén workshop per avond heeft de voorkeur.
  • Ouders moeten persoonlijk uitgenodigd worden tijdens de 10-minuten-gespreksavonden. Zo zien zij in dat de workshop belangrijk is en het effect op de leerprestaties van hun kind.
  • De workshops rond alcohol en drugs werden enthousiast ontvangen en kregen een cijfer 8,5. Ze waren zeer interactief en ouders kregen een werkboekje mee.
  • Voortaan worden de workshops gekoppeld aan de reguliere ouderavonden, vanwege de hogere opkomst en dus een groter bereik. Het werkt goed als het CJG en de GGD hierbij aansluiten en met ouders in gesprek kunnen.

Als de JGZ individuele leerlingen oproept voor een gesprek, dan….:

  • Is goede afstemming nodig met de school. Nu kreeg de school soms ouders aan de lijn met vragen over de oproep van de JGZ, die ze dan niet goed konden helpen.
  • Is goede communicatie nodig met de ouders over het EMOVO onderzoek en de mogelijkheid om opgeroepen te worden. De JGZ ontwikkelde hiervoor een folder.

Ervaringen van docenten vanwege aansluiting op het project SMW+:

  • Zij ondervonden een grote lastenverlichting omdat ze leerlingen konden doorverwijzen zonder dat de school de grip op de leerling/problematiek kwijtraakte. Het wijkteam koppelde goed terug naar de SMW+ op de school (NB: aangesteld in het kader van de pilot project Purmerend) en de school weer naar de zorgcoördinator.
  • In geval van (gezins-)problematiek werd sneller gesignaleerd, opgepakt en doorgepakt. Hierdoor kwam meer rust op de school.
  • De school is een trajectgroep gestart voor leerlingen met multiproblematiek die in een (volle) klas niet meekomen en een andere leeromgeving nodig hebben. Deze trajectgroep heeft nu meer kans van slagen. Er kan namelijk sneller opgeschaald worden bij hardnekkige problematiek.

Zowel individueel als collectief kijken naar gezondheid: goed schoolbeleid

Dit project betrok op meerdere manieren de ouders bij de leefstijl van hun kinderen. U kunt onderdelen van dit project toepassen op uw school en dit opnemen in het schoolbeleid. Het trainen en coachen van docenten valt (ook) onder uw HR beleid.

Gezondheidsbeleid op collectief niveau:

  • Faciliteer een goede samenwerking tussen de zorgcoördinator en het CJG, de GGD/JGZ en eventuele andere lokale gezondheidspartijen. In dit project leidde dit tot een andere aanpak van de workshop/werkavonden met ouders. Er is ingezet op:
    • Goed op elkaar aansluiten van gezondheidslessen aan de leerlingen met de werkavonden voor ouders.
    • Koppeling van workshops van de GGD/CJG met de reguliere ouderavonden.
    • Regelmatig informatie vanuit de GGD via de nieuwsbrieven van de school.
  • De GGD/JGZ of Gezonde School-adviseur bespreekt graag de opvallende ontwikkelingen die zij constateren tijdens de contactmomenten en adviseren passende maatregelen.
  • Gebruik naast de EMOVO gezondheidsvragenlijst bijvoorbeeld de resultaten van de shuttle run of Coopertest en/of gegevens rond het verzuim (ziekte, spijbelen) voor het ontwikkelen en evalueren van uw schoolbeleid.
  • De GGD/JGZ kan op verzoek de gegevens niet alleen per school en gemeente presenteren maar ook per samenwerkingsverband.
  • Via een doorlopende leerlijn met betrokkenheid van verschillende disciplines kan het onderwijs afgestemd worden op gastlessen van de JGZ (voor dit project werd dit in Excel opgemaakt).

Gezondheidsbeleid op individueel niveau:

  • De jeugdarts kan jongeren oproepen, wanneer het EMOVO onderzoek dat afgenomen wordt bij de contactmomenten daar aanleiding toe geeft.
  • Vanwege privacy regels is het niet zomaar mogelijk EMOVO-gegevens op te nemen in een individueel schooldossier. De gegevens zijn vertrouwelijk.
  • Een leerling kan door de JGZ schoolarts en/of verpleegkundige ingebracht worden in het zorgteam op school en/of in het sociale wijkteam. De gemeenten zijn nu verantwoordelijk voor de jeugdzorg en aansluiting op de lokale werkwijze is dus belangrijk (in dit project was dat de pilot SMW+ van de gemeente Purmerend).
  • Ook docenten/mentoren kunnen leerlingen inbrengen in het zorgteam en/of (via SMW+ medewerker) in het wijkteam, zeker bij handelingsverlegenheid van de ouders (“we weten het ook niet meer”).

Trainen van onderwijspersoneel, HR beleid:

  • Elke docent wordt betrokken bij het signaleren en melden van risico- gedrag bij leerling en getraind en gecoacht om hierover in gesprek te gaan met ouders.

Dit project ook op uw school?

  • In dit project werkten meerdere partijen samen en het sloot aan bij een pilot project van de gemeente Purmerend. Gezien de decentralisatie van de jeugdzorg en het passend onderwijs ligt samenwerking tussen onderwijs, thuismilieu en gemeente (JGZ, WMO, Sport, Cultuur, Veiligheid) voor de hand.
    • Lees meer hierover bij het kopje “betrokken partijen en hun rol” en zet dit naast uw eigen schoolsituatie.
  • Bespreek uw ideeën met de eigen GGD/JGZ contactpersoon of Gezonde School-adviseur. Bekijk hoe u kunt samenwerken rond de contactmomenten, maar ook daarbuiten. Om bijvoorbeeld ouders beter te betrekken en leerlingen te coachen rond hun leefstijl.
  • Is er sprake van ingewikkelde (gezins-)problematiek? Laat de reguliere werkwijze vanuit de gemeente goed aansluiten. In dit project ervoeren docenten veel lastenverlichting van het kunnen doorverwijzen van leerlingen, zonder dat de school de grip op de leerling volledig kwijtraakte.
  • Overweeg om docenten te coachen in het maken van opbrengstgerichte afspraken met de ouders, onder andere tijdens de 10-minuten gesprekken.
     

Betrokken partijen en hun rol

JGZ/GGD:

  • Organisatie werkavonden op school voor ouders, in samenwerking met CJG/welzijnswerk, over omgaan met groepsdruk, alcohol en drugs, gamen, seksualiteit en bevorderen gezond gedrag (lichamelijk en psychisch).
  • Maken van folder rond EMOVO onderzoek.
  • Oproepen ouders voor gesprek als EMOVO resultaten daar aanleiding voor geven.
  • Samen met de Gezonde School-adviseur advies geven over verschillende interventies en thema-avonden voor ouders op basis van de EMOVO resultaten.
  • Gastlessen verzorgen die passen in een doorlopende leerlijn.
  • Lid van multidisciplinair wijkteam gemeente (pilot SMW+).

CJG - Purmerend:

  • Organisatie van een algemene informatieavond voor alle ouders van vo voortgezet onderwijs (voortgezet onderwijs)-scholieren.
  • Opvang van ouders bij ernstiger problemen en handelingsverlegenheid, die doorverwezen worden door de docenten.
  • Lid van multidisciplinair wijkteam gemeente (pilot SMW+).

School- stichting - samenwerkingsverband:

  • De methodiek 'Ouders aan Zet' is overgedragen naar alle vo-scholen van het samenwerkingsverband SVO-vo Waterland. Vooral de wijze hoe ouders geinformeerd worden over gedragsalternatieven en het maken van opbrengstgerichte afspraken.

Gemeente:

  • De gemeente voerde het pilot project SMW+ uit. Hierdoor werden leerlingen met hardnekkige (gezins-)problematiek doorverwezen zonder dat de school hen daarmee uit het oog verloor.

Overige lokale partijen:

  • Door de samenwerkinq van de vmbo-school, Sport Purmerend (Spurd), CJG en wijkteams werden leerlingen met hardnekkig ongezond gedrag vanuit meerdere invalshoeken benaderd (thuis, school, straat, sportclub).
     

Scholen die meededen en contactpersonen

SG Gerrit Rietveld (vmbo-basis/kader) in Purmerend.

Contactpersoon voor meer informatie

St. Purmerendse ScholenGroep
Naam: A.M.J. Segers via mariansegers@psg.nl of 06-10603689