Basisschool ’t Gijmink in Goor is bezig met het integreren van het thema relaties en seksualiteit binnen de school. Daarbij geven ze speciale aandacht aan de pijler ‘signalering’ van de Gezonde School-aanpak.

“Kinderen zijn nieuwsgierig en hebben vragen over relaties en seksualiteit. Over wat ‘verliefd zijn’ is bijvoorbeeld, of wat er ‘ineens’ met je lichaam gebeurt als je ouder wordt. Ouders denken soms dat kinderen op jonge leeftijd nog niet met seksualiteit bezig zijn, maar dat is niet zo. Daarom is het belangrijk dat we dit onderwerp bespreekbaar maken.” Aan het woord is Joanneke Huuskes, waarnemend locatiedirecteur én Gezonde School-coördinator van Openbare Daltonschool ’t Gijmink. Een basisschool in het Twentse Goor en met 140 leerlingen. 

Positive Behaviour Support

De aandacht voor het thema gezonde relaties en seksualiteit past bij de school die ook het Positive Behaviour Support (PBS) heeft omarmd. Bij deze schoolbrede aanpak voor gedragsverbeteringen binnen het onderwijs, wordt de nadruk gelegd op wat er goed gaat. Door het op een positieve manier aanleren van gewenst gedrag, is het duidelijk wat er van iedereen verwacht wordt. Daarbij is er veel oog voor het creëren van een veilige en positieve omgeving, waarin kinderen vragen durven te stellen en weerbaar zijn. Kinderen leren reflecteren op hun eigen gedrag en dat van een ander. Is het gedrag van een leerling vrijwillig? Is het respectvol? Is er sprake van gelijkwaardigheid? Wat vinden de andere leerlingen?

Bij ‘positief gedrag’ hoort onder andere op de juiste manier ‘nee’ kunnen zeggen als je als kind in aanraking komt met seksueel overschrijdend gedrag. Om dit ‘nee’ zeggen in goede banen te leiden, werkt ’t Gijmink al enkele jaren met de lesmethode ‘Kriebels in je buik’. Met deze doorlopende leerlijn wordt gewerkt van groep 1 tot en met groep 8. De school heeft dit jaar de digitale versie aangeschaft, met behulp van de stimuleringsregeling Gezonde Relaties & Seksualiteit.

Signaleren

Bij ‘Kriebels in je buik’ zit al veel aandacht voor het signaleren van seksueel overschrijdend gedrag van kinderen. Maar de school maakt er ook op een andere manier werk van: Tijdens de Week van de Lentekriebels. “Bij ons is dit één keer in de twee jaar, we hebben gecombineerde klassen, en dat is altijd een groot feest. Bij de opening hebben we allemaal rode kleren aan, er zijn veel hartjes en chocolaatjes. De kinderen kijken er echt naar uit. Maar de week heeft natuurlijk ook een serieuze ondertoon,” glimlacht Huuskes.

“Tijdens deze week gaan onze vertrouwenscontactpersonen de klassen langs met een prentenboek: ‘Giechelgeheimpjes’. De illustraties in dit boek zijn voorzien van korte verhaaltjes over een groep basisschoolkinderen die leuke, maar ook vervelende geheimpjes hebben. Bijvoorbeeld Sophie, die een leuke oppas heeft, maar haar ’s avonds bij het naar bed brengen betast. Bij de meeste kinderen gaan de verhalen het ene oor in, andere oor uit. Maar soms slaat het aan en zeggen kinderen ‘hé dat heb ik ook!’ Dan kun je gelijk actie ondernemen.”

“Je kunt een gesprek aangaan over wat iemand dan herkent. Of een vraag beantwoorden waar een leerling al lang mee rondloopt. Bijvoorbeeld omdat het niet weet wat een tampon is. Het is prachtig als een kind zich kwetsbaar durft op te stellen en de klas reageert heel rustig.”

Ongemakkelijk

Het gaat er volgens de Gezonde School-coördinator niet om dat haar school veel of weinig incidenten kent. Signaleren is gewoon belangrijk. Huuskes: “Volgens de landelijke cijfers worden één of twee kinderen per klas slachtoffer van seksueel misbruik. Of er is sprake van een ongemakkelijke situatie: iemand die aan je zit, maar waarvan je niet precies weet hoe je moet zeggen dat je dat niet fijn vindt. Vanwege dit soort situaties zetten wij erg op signaleren in,” aldus Huuskes.

“Het gaat erom te luisteren naar wat de behoeften zijn van kinderen. Dat je ze een veilig oord en oor kunt bieden. Als je dingen niet bespreekt dan zijn ze er ook schijnbaar niet, maar dat is natuurlijk niet zo. Het gebeurt gelukkig heel weinig, maar als we nu signalen oppikken van kindermishandeling dan kunnen we gelijk in gesprek met ouders. Dat is heftig. Maar vaak vinden ze dit juist ook heel fijn, omdat ze zelf óók met iets worstelen. Het is enorm prettig als je op deze manier zo iets belangrijks kunt betekenen voor een kind.”